2(6)/2001

• Dobrô je tobaczka - Fòrmellów Słôwk

• Prôca ù pòdstôw - P. Kąsk

• Dëch kaszëbsczi - P. Kąsk

• W jaczim jãzëkù - A. Kléina

• Wëwiôd z Michałã Piéprã
– spiéwôkã kapelë CHËCZ

• Ze Słowôrza Zëchtë – zrëchtowôł G.J.Schramke

• Përznã smiéchù

Ze Słowôrza Zëchtë
Ò chłopie, co mù nicht "pón" nie chcôł gadac

Szed chłop z głową spùszczoną na dół. Cziéj tak szed smùtni i zamëszloni, przëstąpia do nie starô Jewka, co jã wszëscë znają, bò ju lata chòdzi prosząc òd bùdë do bùdë. „Człowiekù- rzekła do chłopa- cëż të tak jidzesz zamëszloni, môsz të jaczi kłopòt, jaką jadłobã, czë co?”- „Żle złapiã lôszczór i ce spierzã, té të pùdzesz i nie mdzesz w lëdzy zadzéwa. Móm swój kłopòt, ale co to cebie òbchòdzy, a zresztą, chòcbës gò i zna, to të babò, tak czë tak ni mòżesz mie nick pòmòc.”- „Nó, nó, tak le nie wëzewé na te babë. Kò jô ju niejednémù doradzëła bëlno, to i mòże tobie doradzã, le mie pòwiédz, co cebie trôpi?” –„Moja jedłoba ja tak wialgô, że na nią radë ni ma.”- „Nie je pùrtk tak straszni, jak gò malëją. I twój kłopòt nie mdze tak straszni, cziéj sã z nim pòdzelisz”. Długò sã namiszlôł, czijôszkã bił ò zemiã, jasz na òstatkù rzek: „Pòwiém ce, co mie dolégô, i czë mòżesz, to pòradz mie co na mój kłopòt, ale nôprzód przërzekni mie, że nikòmù nie pòwiész, co ce rzekã. A żle mie dobrze doradzysz, to ce nawetk dobrze zapłacã, bò wiész, że bògati jem dosc.”- „To sã wié, że jô nie pòwiém.”- „Nó, té słëché! Wiész, że jô òd rokù jem żeniałi z gdową i òd te czasé jem nôbògatszi człowiek w òkòlëce, ale cëż z tegò, cziéj mie nicht nie gôdô „pón”, a jé niebòszczëka chłopa wszëscë panã nazéwelë. Ani szarwarkòwé lëdze mie „pón” nie gôdają. Jidã jem prawie z pòla i tak to mie żgrze, że wszëscë gôdają mie „të” jak sobie równémù.”- „Alana, że to pón wiãkszégò kłopòtu ni mô. Na to móm radã, że panu ni tële „pón”, ale „jegòmòsc” bãdą gôdalë!”- Chłopù sã jaż cepło w dółkù zrobiło, tak gò to pògëldzëło, cziéj Jewa rzekła mù „pón”. Jaż òczë przëmk i jesz rôz zaczął to w mëslach przeżëwac. Òn rozmiszlôł, a Jewa dalé cignãła: „Té le pón ùwôżé. Pódze pón do krómù, kùpi sobie czôrnégò sukna i dô sobie ù krôwca ùszëc rewereńdã, taką samã jak mô nasz probòszcz. Ùzdrzi pón, gdze le sã pón w tim òbùcym pòkôże, to wszësce panu "jegòmòsc” bãdą gôdalë.” - "Białkò, żlebë to sã mògło stac, to jô nie wiém, jakbëm cã wënagrodzył. Tu môsz piãc dëtków, a żle pòtkómë sã znów rôz, a twoja dorada sã spełni, dostóniesz wiãcé”.- Jewa wzã dëtczi i szła dalé w duchù sã smiejąc z chłopa i jegò głëpòtë. Chłop szed na miedzã i zaczął rozmëszlac nad tim, co mù Jewka rzekła, a tak mù sã to widzało, że pòstanowił sobie zarô witro zamówic ù krôwca rewereńdã. Słiniszkò ju dôwno bëło zaszłé za las, a òn le sedzôł, mëszlôł i rozwôżôł nad tim, jak to mdze dobrze i jak mdze sã czuł szczeslëwi, cziéj lëdze czôpczi zjimalë bãdą i gò „jegòmòsc” nazéwale. Jaż nowô òchòta do żecégò w niegò wstąpiła. Doma białka jaż sã zdzëwiła, czéj gò widza ùsmiéchniãtégò, ale nie smia gò sã spëtac, a òn sóm téż jé nick nie pòwiedzôł. Drëdziégò dnia wstôł razã z kùroma i szed do miasta, do krôwca, żebë mù jak nôrëchlé rewereńdã ùszëc. Krôwc béł kąsk zdzëwioni, że gbùr daje sobie szëc taką sëkniã, ale nick nie rzek, le pòmëszlôł sobie: „Kò mòże to dlô jaciégò znajomégò ksãdza na pòdarënk”.- W sobòtã kôzôł za rewerańdã przińc, bò mia bëc ùszëtô.

Chłop ni móg sã sobòtë doczekac, rechòwôł dnie, a na òstatkù gòdzëne, a czéj ju nadeszła ta òczekiwónô sobòta, szed do miasta i przëniós sobie rewerańdã. Drëdziégò dnia w niedzelã òbùł sã w niã i szed do kòscoła, a chto gò pòtkôł, zjimôł przed nim czôpkã, pòchwôliwôł Bòga, ale nicht gò nie pòznôł. A òn jak gùlik napampùżoni, czéj czerwòną ùzdrzi chùstkã, szed bùszni z pòdniosłą głową do górë. W kòscele szed w pierszą ławã, a czéj gò òbôcził òrganista, zarô do niegò przëstąpił i spitôł sã:- „Czi jegòmosc do mszi”- chłopù jaż òczë wëlazłë z ùcechë na wiérzch jak bùlwë, to téż cziwnął głową i rzek:- „Tak, tak.”- na to òrganista: -„No, to proszã jegòmòsca za mną.”- chłop sã pòdniós i szed z òrganistą do zôkrëstji, a pò drodze strzëlôł òczoma pò kòscele, żle téż lëdze na niegò wzérają. A lëdze pò prôwdze zdrzelë, bò mëslëlë, że to cëzy ksądz. Czéj chłop ju béł kòle wôłtôrza i zagrałë órganë, tak òn sã òbrócił, rozłożił rãce jak ksądz i zaspiéwôł głosno:- „Jakże jô móm spiewac?”- a òrganista mù òdspiéwôł:- „tak jak jinszé.”- Wszëscë lëdze pòdnioslë głowë i pitalë sã jeden drëdziégò:- „Cëż to za ksądz, co tak dzywno spiéwô?”- Ale długò nie czekalë. To sã wnet òkôzało, co to béł za ksądz. Òni chłopù narżnãlë, tak że mù sã òdechcało pana i jegòmòsca.

Ze słowôrza Zëchtë przërëchtowôł Jôbard



Na Jinternece nigdë ni môsz
wszëtczégò…

żebë miec wiedno całą Òdrodã, wiedno na czas – òbacz tuwò
Mòżesz nas wspòmòc w wëdôwanim abò kòlpòrtażu?Napiszë do naju!