Jadącë szasëją na Pòmòrzim a òsoblëwò na sómëch Kaszëbach
je widzec tej sej naklejczi z Grifã. Czasã je jich wicy, czasã
mni, w Kartëzach - na przikłôd - òd séwnika łońsczégò rokù
ni ma niżódni. Czasã bãdącë we krómie je widzec tasze z napisanim
„Cëczer” abò weczi „Gùrczi”, je widzec pismiona ë ksążczi
w rodni mòwie. Je czëc jã czedë lëdze gôdają...
Wkół je widzec czësté chëcze, ùmëté ôkna ë auta, i niewôżnô
je tak samô bòkadnosc jak nen pòrządk. W niedzelã ùrmë pòd
kòscołã...
We wielu môlach przed krómama stoją òtemkłé auta, włôscëcél
- gwësno we krómie - auta ni mô zamkłé, bò pò co?
Lëdze przëjeżdżającë z jinszëch strón, môlów, krajów, zdrzą
na to ze zdzë-ienim, zacekawienim. Òsoblëwò ti z Warszawë
ë òkòlégò. Nie wiedzą skądka to sã bierze, że ù naju wszëtkò
je nibë taczé sómé, le czëc jinszégò dëcha.
Czasã chtos z nich zapitô: „Czë jô jem w jinszim kraju?”
Jô na to gôdóm „jo, héwò je Pòmòrskô, Kaszëbë”. Ë czedë pùzni
pòkôzywóm jima nają lëtraturã: Żëcé i przigòdë Rémùsa abò
pismiono Norda czë Pomerania, tedë gôdają: „ù nas tegò ni
ma”. Jeden z nich, chteren je wiôldżi antikòmùnista czedë
tak ze mią pògôdôł, to mie rzekł:
„Doch wiôldżi nôród héwò żëje, czedë ni Miemcóm, ni Rusczim
òb 50 lôt so nie dôł. Bò Ruscë jak rôz przeńdą przez jaczi
krôj, to òstôwią wszëtkò pòszar-gané: chëcze, krómë, a nôgòrszé:
lëdzy ë jich charakterë”. To je prôwda. Najô òprzéczka przódë
procëm germanizacëji a pùzni socjalizacëji bëła tak wiôlgô,
że nicht nóm nie dôł radë. Kaszëbi òstalë Kaszëbama. Jak to
Bòlduan mô rzekłé w titlu swòji ksążczi: „Nie delë so złómac”.
Ë terô jesz chtos bãdze pëtac, cëż to je dëch kaszëbsczi?
Kò sygnie tołmaczeniô.
P. Kąsk |