Z Michałã Piéprã - pòétą, spiéwôkã rockòwi
kapelë kaszëbsczi Chëcz gôdô Paùlk Kąsk.
Skądka so wzãła takô ùdba, żebe spiewac rocka
pò kaszëbskù?
Rock pò kaszëbskù... Jô doma so grôł na gùtarze, spiéwôł
do wiérztów Jana Trepczika, blós ù se doma. Pùzni spòtkôł
drëcha Môrcëna Skarzyń-skiego i òn mie rzekł, żebë pòjachac
do studia i nagrac taką jakbë bardową mùzykã. Tak jô przejachôł,
jô wzéróm: a tu Môrcën Pòpek, mój stôri drëch, jesz z Janowa.
Òn przódë przed nama grôł w różnëch kapelach trójmiesczich,
Acid Drinkers itp... Tej jô tam zagrôł i òn rzekł: „z tegò
mòżemë zrobic cos wicy”. Tej më wzãlë ne wiérztë Trepczika,
co jô przódë so grôł, żebë jé przearanżowac.
Jak twòji drëszë z kapelë pòdeszlë do tekstów
kaszëbsczich?
Zaczëlë czëtac te wszëtczë wierztë i so to zaczëło baro widzec.
„Jak to je?” zaczëlë mie pëtac „cëż to je ta kaszë-bizna?”
Zaczął jô jima tołmaczëc, że më héwò momë swój jãzëk, swòjã
kùlturã, nôród, historëją, że më doma gôdómë pò kaszëbskù.
Mëszlelë że to blós jakô fikcëjô je, jak téż i mòże wiele
młodëch lëdzy mëszli terô. Ë doszlë më do taczi ùdbë, żebë
pòkazac młodim, że òni mają bëc z tegò bùsz-ni, z tegò że
są Kaszëbama, ża mają taczi skôrb, jaczégò jinszi ni mają,
że taczi Mazura mdze żôłowôł że òn so nie ùrodzył na Kaszëbach,
że òn nie mòże jadącë do Pòlsczi pòwiedzec „jo, jô jem Kaszëba”
i specëjalno rzeknąc „jo”. Jô wiedno jeżdzącë przez całą Pòlskã
rzekã „jo”.
A wôrcającë do mùzyczi, dlôcze tekstë Jana
Trepczika?
Trepczik pisôł pò prôwdze fejn wiérztë, w nëch je cos mòjégò,
tak baro mòjégò, niechterni gôdają, że nacygôł do różnëch
nacëjonalizmów, le to nie je prôwda, òn nie chcôł so òdłączëc
òd Pòlsczi. Zrzeszińcë mielë taczi fejn ôrt, żebë bëc apartni,
bëc jinszi, żebë so dało rozróżnic Kaszë-bów òd Pòlôchów i
òd Miemców, i wszëtczëch, że më jesmë më i mómë swòjã kùlturã,
i më ni mùszimë tam na nich wzerac. Wiész, tekstë Trepczika
są mi zwëczajno blisczé i jak to gwësno zarô zapëtôsz, jô
wëbiérôł tekstë do spiéwaniô.
Wszëtczé?
Jeden nié, bëło to „Do młodëch”. Jô rôz przëszedł na próbã,
a òni gôdają „mómë wëbróné jeden wiérzt”. I tedë Môrcën Pòpek
tak gôdô: „Do młodëch - to mòże bëc”. I w ti piesni je wiele
mùzyczi Pòpka.
Kaszëbizna bëła ù ce doma czë jes të ji nôuczóni?
Kòl mie to bëło tak jak kòl wikszoscë je, że nënka z tatkã
rozmôwiają pò kaszëbskù, do nas gôda pò pòlskù. Czëdë më wëjeżdżalë
do rodzënë, wszëtcë gôdalë do se pò kaszëbskù, a do młodëch
pò pòlskù. To nama młodim mają zrobioné wiélgą krziwdã, ë
jô mëszlã że dërch so robi tã krziwdã młodim lëdzóm. Mô so
starã żebë nôuczëc jich pò pòlskù, żebë òni mielë nie wiém
łatwi w żëcym, lżi we szkòle czë jak? Në i tak bëło do jaczégòs
czasu... Le jak jô miôł 15-16 lôt a mój bracyna Krësztof so
zapisôł do Zrzeszeniégò Kaszëbskò - Pòmòrsczégò i béł òdpòwiedzalni
za sprzedôż ksążków. Przënosziwôł czãsto dodóm ksążczi kaszëbsczi
i jô zaczął czëtac. Baro zaczãło mie so to widzec. I zaczął
jô so ùczëc. Rzekł jem do nënczi „Mëma gadôj do mie blós pò
kaszëbskù” i zaczął z nënką gadac pò kaszëbskù. Terô to jô
ju i do mòjégò sostrzeńca gôdóm pò kaszëbskù. Chòc to mùszi
wińc barżi òd nënczi, òd młodëch lôt... Mëszlã, że nôlepszim
rozwiązanim je jak z dzeckã nënka gôdô pò pòlskù a òjc pò
kaszëbskù abò òdwrotno, òd taczégò malińczégò. Tedë òn gôdô
i pò kaszëbskù i pò pòlskù.
Jes të pòétã, bãdzeta spiewac twòje tekstë?
Jô mëszlã że drëgô płëta wińdze takô, że nie blós mòje, bò
je wiele dobrëch pisarzów, pòétów kaszëbsczich, mło-dëch,
chcã zaznaczëc „młodëch”. I chcã scygnąc, wzyc òd wszëtczich
wszelejaczé tekstë i próbòwac téż je spiewac. Téż mòje.
Kaszëbizna dzysô je jinszô jak wczorô. A jak
ce sã widzy jak to bãdze za pôra lôt na rënkù mùzycz-nim?
Bądze wicy kapél kaszëb-sczich, rockòwich?
Mëszlã, le to je taczé mòjé rojenié, że młodi przestaną so
sromac... chòc nié... sromac so ju przestalë, terô to ju są
kąsk bùszni z tegò, że są Kaszë-bama. Mòjé rojenié je, że
pùdą i że bãdą spiewac pò kaszëbskù. Wiele je kapél, pôrã
jô sóm znóm, nawetk ze Starzëna jedni spiewają pò kaszëbskù.
Jô so rojã że za pińc lôt, no mòże za dzesãc zrobimë jaczi
festiwôl mùzyczi rockòwi kaszëbsczi.
A co czëjesz czedë widzysz młodëch lëdzy chterni
so pëtają „w jaczim jãzëkù òn gôdô?”. Nie rozmiejącë nick,
nie wiedzą że to je kaszëbizna. Czëjesz bùchã?
Jo. Ë baro czãsto to sã zdôrzô. Tej sej téż spòtikóm so z
czims taczim że je takô drwinama jaczima. Le to doticzi wiedno
tegò że gôdóm, nigdë że spiéwóm. A czedë zaczinóm jima przedstawiac
całą historëją, tak chùtkò żebë le wiedzele co je gróné, ò
tim że wszëtcë szëkómë swòjich tatczëznów i przedstôwióm całą
taką kwintesencjã kaszëbiznë, i zaczinóm jim mòwic: a skądka
të jes, skądka twòjô nënka je? skądka je twój dërżéń? I tedë
czãsto òni so czëją lëchò, że òni mie spitalë.
Czë titułowô piesniô „Do młodëch” je twòjim
taczim patrioticznim wëznanim wiarë?
Jo. Jô mëszlã że młodi Kaszëbi to pòwinni spiewac z ùstami
taczimi rozesmianimi...z fanami... nie, jô jem romantik, të
mie nie pëtôj ò taczé zachë, bò to wiedno tak bądze jak terô.
Le jô mùszã tak robic, jinaczi so nie realizëjã. Taczé rojenia,
taczé mëszli, to mie òdpòwiôdô.
Czë czëjesz so taczim sënã dëchòwim Zrzeszińców?
Jo. Deja Młodokaszëbów ë Zrzëszëń-ców bëłë wcyg żëwé pò wòjnie,
wszët-cë jaż pò dzysô wiele bierzemë z jich ùtwórstwa. Zrzëszëńcë
są mie baro blisczé i ùjuwernióm so z nima. Bez swòjégò fòlkloru
kùlturë niżóden nôród nie przeżił. Tegò féluje. Le féluje
téż taczi awangardë, chterni cygną wszëtczëch wprzódk. Tak
jak Zrzeszińce. Jô so czëjã jich dëchòwim sënã ë czëjã (mòże
jem jô kąsk bùszni) że tak jak më dzysô wzérómë na Zrzeszińców,
tak za jaczé 40-50 lôt bãdą wzeralë na Zrzeszińców i na naj.
Mòżemë òstac anonimòwi z miona ë nôzwëska. Le jakno taczé
wikszé karno: Pòmòrańcë, Òdroda, karno Chëcz - òstóniemë.
A pòwiedzkéj na kùńc czedë bãdze mòżno waju
pòsłëchac?
10 strëmiannika bãdzeme gralë we Warszawie we klubie mùzycznim
na Ursynowie, 17. we Gdini w klubie Konstrast, a pùzni na
Zjezdze Młodëch Kaszëbów co gò Pòmòranijô òrganizëje we maju.
Òb lato na całich Kaszëbach, roczã wszëtczëch brateczno. Ë
jak ju móm rzekłé: na jeseni bądze naju nowô płëta.
Dzãka za wëwiôd.
|