2(6)/2001

• Dobrô je tobaczka - Fòrmellów Słôwk

• Prôca ù pòdstôw - P. Kąsk

• Dëch kaszëbsczi - P. Kąsk

• W jaczim jãzëkù - A. Kléina

• Wëwiôd z Michałã Piéprã
– spiéwôkã kapelë CHËCZ

• Ze Słowôrza Zëchtë – zrëchtowôł G.J.Schramke

• Përznã smiéchù

Jô jem romantik

Z Michałã Piéprã - pòétą, spiéwôkã rockòwi kapelë kaszëbsczi Chëcz gôdô Paùlk Kąsk.

Skądka so wzãła takô ùdba, żebe spiewac rocka pò kaszëbskù?

Rock pò kaszëbskù... Jô doma so grôł na gùtarze, spiéwôł do wiérztów Jana Trepczika, blós ù se doma. Pùzni spòtkôł drëcha Môrcëna Skarzyń-skiego i òn mie rzekł, żebë pòjachac do studia i nagrac taką jakbë bardową mùzykã. Tak jô przejachôł, jô wzéróm: a tu Môrcën Pòpek, mój stôri drëch, jesz z Janowa. Òn przódë przed nama grôł w różnëch kapelach trójmiesczich, Acid Drinkers itp... Tej jô tam zagrôł i òn rzekł: „z tegò mòżemë zrobic cos wicy”. Tej më wzãlë ne wiérztë Trepczika, co jô przódë so grôł, żebë jé przearanżowac.

Jak twòji drëszë z kapelë pòdeszlë do tekstów kaszëbsczich?

Zaczëlë czëtac te wszëtczë wierztë i so to zaczëło baro widzec. „Jak to je?” zaczëlë mie pëtac „cëż to je ta kaszë-bizna?” Zaczął jô jima tołmaczëc, że më héwò momë swój jãzëk, swòjã kùlturã, nôród, historëją, że më doma gôdómë pò kaszëbskù. Mëszlelë że to blós jakô fikcëjô je, jak téż i mòże wiele młodëch lëdzy mëszli terô. Ë doszlë më do taczi ùdbë, żebë pòkazac młodim, że òni mają bëc z tegò bùsz-ni, z tegò że są Kaszëbama, ża mają taczi skôrb, jaczégò jinszi ni mają, że taczi Mazura mdze żôłowôł że òn so nie ùrodzył na Kaszëbach, że òn nie mòże jadącë do Pòlsczi pòwiedzec „jo, jô jem Kaszëba” i specëjalno rzeknąc „jo”. Jô wiedno jeżdzącë przez całą Pòlskã rzekã „jo”.

A wôrcającë do mùzyczi, dlôcze tekstë Jana Trepczika?

Trepczik pisôł pò prôwdze fejn wiérztë, w nëch je cos mòjégò, tak baro mòjégò, niechterni gôdają, że nacygôł do różnëch nacëjonalizmów, le to nie je prôwda, òn nie chcôł so òdłączëc òd Pòlsczi. Zrzeszińcë mielë taczi fejn ôrt, żebë bëc apartni, bëc jinszi, żebë so dało rozróżnic Kaszë-bów òd Pòlôchów i òd Miemców, i wszëtczëch, że më jesmë më i mómë swòjã kùlturã, i më ni mùszimë tam na nich wzerac. Wiész, tekstë Trepczika są mi zwëczajno blisczé i jak to gwësno zarô zapëtôsz, jô wëbiérôł tekstë do spiéwaniô.

Wszëtczé?

Jeden nié, bëło to „Do młodëch”. Jô rôz przëszedł na próbã, a òni gôdają „mómë wëbróné jeden wiérzt”. I tedë Môrcën Pòpek tak gôdô: „Do młodëch - to mòże bëc”. I w ti piesni je wiele mùzyczi Pòpka.

Kaszëbizna bëła ù ce doma czë jes të ji nôuczóni?

Kòl mie to bëło tak jak kòl wikszoscë je, że nënka z tatkã rozmôwiają pò kaszëbskù, do nas gôda pò pòlskù. Czëdë më wëjeżdżalë do rodzënë, wszëtcë gôdalë do se pò kaszëbskù, a do młodëch pò pòlskù. To nama młodim mają zrobioné wiélgą krziwdã, ë jô mëszlã że dërch so robi tã krziwdã młodim lëdzóm. Mô so starã żebë nôuczëc jich pò pòlskù, żebë òni mielë nie wiém łatwi w żëcym, lżi we szkòle czë jak? Në i tak bëło do jaczégòs czasu... Le jak jô miôł 15-16 lôt a mój bracyna Krësztof so zapisôł do Zrzeszeniégò Kaszëbskò - Pòmòrsczégò i béł òdpòwiedzalni za sprzedôż ksążków. Przënosziwôł czãsto dodóm ksążczi kaszëbsczi i jô zaczął czëtac. Baro zaczãło mie so to widzec. I zaczął jô so ùczëc. Rzekł jem do nënczi „Mëma gadôj do mie blós pò kaszëbskù” i zaczął z nënką gadac pò kaszëbskù. Terô to jô ju i do mòjégò sostrzeńca gôdóm pò kaszëbskù. Chòc to mùszi wińc barżi òd nënczi, òd młodëch lôt... Mëszlã, że nôlepszim rozwiązanim je jak z dzeckã nënka gôdô pò pòlskù a òjc pò kaszëbskù abò òdwrotno, òd taczégò malińczégò. Tedë òn gôdô i pò kaszëbskù i pò pòlskù.

Jes të pòétã, bãdzeta spiewac twòje tekstë?

Jô mëszlã że drëgô płëta wińdze takô, że nie blós mòje, bò je wiele dobrëch pisarzów, pòétów kaszëbsczich, mło-dëch, chcã zaznaczëc „młodëch”. I chcã scygnąc, wzyc òd wszëtczich wszelejaczé tekstë i próbòwac téż je spiewac. Téż mòje.

Kaszëbizna dzysô je jinszô jak wczorô. A jak ce sã widzy jak to bãdze za pôra lôt na rënkù mùzycz-nim? Bądze wicy kapél kaszëb-sczich, rockòwich?

Mëszlã, le to je taczé mòjé rojenié, że młodi przestaną so sromac... chòc nié... sromac so ju przestalë, terô to ju są kąsk bùszni z tegò, że są Kaszë-bama. Mòjé rojenié je, że pùdą i że bãdą spiewac pò kaszëbskù. Wiele je kapél, pôrã jô sóm znóm, nawetk ze Starzëna jedni spiewają pò kaszëbskù. Jô so rojã że za pińc lôt, no mòże za dzesãc zrobimë jaczi festiwôl mùzyczi rockòwi kaszëbsczi.

A co czëjesz czedë widzysz młodëch lëdzy chterni so pëtają „w jaczim jãzëkù òn gôdô?”. Nie rozmiejącë nick, nie wiedzą że to je kaszëbizna. Czëjesz bùchã?

Jo. Ë baro czãsto to sã zdôrzô. Tej sej téż spòtikóm so z czims taczim że je takô drwinama jaczima. Le to doticzi wiedno tegò że gôdóm, nigdë że spiéwóm. A czedë zaczinóm jima przedstawiac całą historëją, tak chùtkò żebë le wiedzele co je gróné, ò tim że wszëtcë szëkómë swòjich tatczëznów i przedstôwióm całą taką kwintesencjã kaszëbiznë, i zaczinóm jim mòwic: a skądka të jes, skądka twòjô nënka je? skądka je twój dërżéń? I tedë czãsto òni so czëją lëchò, że òni mie spitalë.

Czë titułowô piesniô „Do młodëch” je twòjim taczim patrioticznim wëznanim wiarë?

Jo. Jô mëszlã że młodi Kaszëbi to pòwinni spiewac z ùstami taczimi rozesmianimi...z fanami... nie, jô jem romantik, të mie nie pëtôj ò taczé zachë, bò to wiedno tak bądze jak terô. Le jô mùszã tak robic, jinaczi so nie realizëjã. Taczé rojenia, taczé mëszli, to mie òdpòwiôdô.

Czë czëjesz so taczim sënã dëchòwim Zrzeszińców?

Jo. Deja Młodokaszëbów ë Zrzëszëń-ców bëłë wcyg żëwé pò wòjnie, wszët-cë jaż pò dzysô wiele bierzemë z jich ùtwórstwa. Zrzëszëńcë są mie baro blisczé i ùjuwernióm so z nima. Bez swòjégò fòlkloru kùlturë niżóden nôród nie przeżił. Tegò féluje. Le féluje téż taczi awangardë, chterni cygną wszëtczëch wprzódk. Tak jak Zrzeszińce. Jô so czëjã jich dëchòwim sënã ë czëjã (mòże jem jô kąsk bùszni) że tak jak më dzysô wzérómë na Zrzeszińców, tak za jaczé 40-50 lôt bãdą wzeralë na Zrzeszińców i na naj. Mòżemë òstac anonimòwi z miona ë nôzwëska. Le jakno taczé wikszé karno: Pòmòrańcë, Òdroda, karno Chëcz - òstóniemë.

A pòwiedzkéj na kùńc czedë bãdze mòżno waju pòsłëchac?

10 strëmiannika bãdzeme gralë we Warszawie we klubie mùzycznim na Ursynowie, 17. we Gdini w klubie Konstrast, a pùzni na Zjezdze Młodëch Kaszëbów co gò Pòmòranijô òrganizëje we maju. Òb lato na całich Kaszëbach, roczã wszëtczëch brateczno. Ë jak ju móm rzekłé: na jeseni bądze naju nowô płëta.

Dzãka za wëwiôd.



Na Jinternece nigdë ni môsz
wszëtczégò…

żebë miec wiedno całą Òdrodã, wiedno na czas – òbacz tuwò
Mòżesz nas wspòmòc w wëdôwanim abò kòlpòrtażu?Napiszë do naju!