Òstatni latamë wiele gôdô sã ò samòrządnoscë, wòlnoce, òdrodze i spòłecznim dzejanim. Jak be sã tak na to nasze żëcé dzysészi przezdrzec z bòkù, w wieldzim dzélu blós na gôdce sã to kùńczi. Mało je taczich, co sã za bëlną robòtã biorą. Skłôdô sâ na to pôrâ rzeczi.

Nôprzód je to, że wiele z dzysészich dzejarzów bierze sã za kaszëbiznã blós dlôte, że mòże na tim zbùdowac swojã kariera - czë to zawòdową, nôukòwą czë pòlityczną. Są taczi, co szléfã czerwòną zamieniele na czôrno-żôłtą i z dokładnoscą ë uwzâtoscą neòfitë przekònëją Kaszëbów, że to, co przódë bëło biôłé, tere je czôrné, robiąc przë tim wiãcy szkòdë niż pòżëtkù. Są taczi, co sã blós përznã nôuczële gôdac pò naszémù, a ju chcą nas nôuczac, jak sã nama gôdac nôleżi. Są i taczi, co pòwòłëjąc sâ na minioné zniewòlenié nawòłëją do òbsôdzaniô urzãdów i jinszich direktorzczich stóków Kaszëbama, i w miono tego òbsôdzają je swojima lëdzama, w baro wieldżim dzélu antkama, z chternich mało jaczi gôdac pò naszémù rozmieje, a czasã ani naszi kulture nie znaje.

Drëgą rzeczą je to, że më le dopiére uczëmë sã demòkracëji, a kôżdô młodô demòkracëjô mô wiele felów, dze czãsto zdôrzi sã złodzéjstwò i cëgaństwò. Ë pòkąd më nie doroscemë do ti demòkracëji i nie zaczniemë rozliczac tich, co nas reprezentëją we władzach, pòtąd dobrze nie bãdze.

Trzecą rzeczą są naszé fele. Wszëtcë wiémë, jaczé. Nôlepi to pòkôzôł w swòjich pòwiôstkach Gùczów Mack. Temùż, żebë miało sã ù nas co zmienic na lepszé, nôprzód zmienic mùszeme sã më. Kòżdô prôwdzëwô òdroda nôrodu zaczinô sã òd òdrodë jegò dëcha. I chòc òd tëli lat sã ò tim gôdô, pòprawë ni ma widzec. Jaką je na to rada? Nôprzód mùszëmë chcec sâ zmienic. Pòtemù chcemë zdrzec na to, co jeden mòże dlô drëdżégò zrobic. Pózni mòżemë sã razã wząc do pòmòcë jinszim. I tak krok pò krokù jic do przódkù, jaż ùdô sã nama stwòrzëc zrzeszëną naszinską, za se wespółstójną. I dopiérë tej ma mòżemë ò se prôwdzëwie rozsądzëwac, nie bãdąc czierowónim przez antków z Warszawe i i tich co dzysô sedzą we Gduńskù.

Unzel

zaczątk