4(8)/2001

• Bëlë to blós Kaszëbi

• Drodżi Drëszë z Òdrodë
- List Eugeniusza Gołąbka

• Gbursczi môl nie le dlô gburów

• Stolemë 2001

Stolëmë 2001
20. łżekwiata w Rôtëszu Stôrégò Gardu Gduńska òdbëła sã ùroczëzna wrãcziwaniô Nôdgrodë Stolëma - nôwikszégò wëróżnieniô kùlturalno-spòdleznowégò przëznôwónégò przez zdrëszënã kaszëbską. Kapitułą nôdgrodë je Karno Sztudérów „Pòmòranijô”. Laureatama są abp. T. Gòcłowsczi ë dr J. Kòwalsczi.

Dôwno jesz ùroczëna nie bëła jaż tak pësznô. Dôwno téż nôdgrodzóny nie bëlë jaż tak tczëwôrtny. Nôdgroda òsta przëznónô 34 rôz. Wiedno dostawalë jã wëbitny dzejôrze, pisôrze, téż karna mùzyczné, jinstitucëje. Jedinim kriterium przëznaniô nôdgrodë je dzejanié kù rozwijowi kaszëbiznë. Kaszëbiznie rozmióny nie blós jakò jãzëk czë kùltura, le rozmióny baro szerok.

Tadeusz Gòcłowsczi òtrzimôł Stolëma za to że bãdącë arcybiskùpã dopùscył kaszëbsczé swiãté pismiona jak téż nôbòżeństwa ë msze pò kaszëbskù. Wëdôł wskôzë dëszpasterzczé, mającé za cél wspmôganié, wspieranié, ùtrzemiwanié ë rozkòscerzanié kaszëbiznë, a òsoblëwò kaszëbsczégò jãzëka w Kòscele. Béł téż razã z kaszëbsczima pielgrzimama ùszłégò rokù w Zemi Swiãti na òdkrëcym tôflë z mòdlëtwą Òjcze Nasz w Jerozolimie. Mô rzekłé pò wrãczeniu nôdgrodë, że to nie je nick òsoblëwigò że òn wspòmôgô kaszëbiznã. To je skôrb ti zemi ë chòc òn nie je na Pòmòrzim ùrodzony, téj òn chce gò wspòmóc. Wedle nie to je jakbë òbòwiązk miec dbã ò tak wiôlgą kùlturã jak najã.

Janusz Kòwalsczi je to dzejarz znóni przede wszëtczim ze Spłëwów Kajakòwëch Szlachama Rémùsa. Òkóm tegò, chò môło chto ò tim wdôrzi, je to òsoba chterna wiele dzejô na gazétnicczim gònie. prôcëje w Pomerani, ë hénë dzãka némù je jionfòrmatór òbeńdowi. Pisze òd wielu lôt ò najich problemach, midze jinszima to òn wòłôł ò założenié Uniwersytetu Gdunsczégò w kùńcu 60 lôt. To kò òn czéj wikszoscë to jesz sã nie sniło, gôdôł ò robienim dwajãzëkòwëch mión szaséjów w kaszëbsczëch wsach ë gardach. Czedës béł rewòlucëjni, terô jegò dbë stôwają sã prôwdą - na najëch òczach. Czedës nazéwóny béł separatistą, terô jegò deje, żebë ùczëc kaszëbiznë we szkòłach ju są zachą zwëczajną. Nen człowiek pòkôzôł szlach na wiele lôt wprzódk.

Na ùroczeznie grałë dwie kapele lëdowé: Lutnia z Lëzëna ë The Barber Shop Quartet, chternyma czerowôł Tomk Fòpke. Zaspiéwałë 7 piesni przez niegò zaaranżowónëch. Òstałë zaspiéwóné òsoblëwò dlô arcybiskùpa „Pón czedës stanął na sztrądze” a dlô dr Kòwalsczégò „Jô jem Kaszëba”. Òkóm tegò bëło spiéwóné wiele piesni ë frantówków kaszëbsczëch. Côłô jimpreza bëła spółòrganizowónô przez Karno „Pòmòranijô” ë lańdrôctwo kréjzowé we Wejrowie.

Przë òrãdze wrãcziwaniô nôdgrodë, czéj wiedno fùl znónëch òsób ë stôrëch Pòmòrańców sã zjéżdżô, nôleżnicë karna zribilë wëstôwk òdjimków. Ne òdjimczi, sparłãczoné h historëją karna, przëcygłë na dłudżi czas wielu gòscy, strzódë chtërnëch bëlë midzë jinszima: senatór K. Klejna, marszôłkòwie K. Klawiter ë B. Synôk - téż przédnik ZK-P, lańdrôt wejrowsczi G. Szalewsczi. Wëstrzód òdjimków mógł ùzdrzec na przëmiôr wszëtczé parë pòmòrańców jidącëch na szlub, arcybiskùpa Gòcłowsczégò w Chëczë Pòmòraniji 10 lôt temù, abò scénã wkòpiwaniô jesz w latach 80-ëch przed jich Chëczą tôflë z napisã: Grańca Kaszëbskô.

Ne wëdarzenié je gwësno ju kùlturotwórczé. Wicy jak 100 dzejôrzów bëlno zasłużonëch dlô Kaszub ë ùhònorowónëch Medalã swiôdczi ò tim, że mómë ju naje élitë. Młodô generacëjô, chtërna wchòdzącë w dozdrzeniałé żëcé, ùczi sã cenic ë miec tczą dlô bëlnëch ë wiele wôrtëch ùtwórców, ùczi sã téż tczë dlô kaszëbiznë ë naji kaszëbsczi tatczëznë. Widzy bëlny przikłôd ë bëlny brzôd. Rozmieje terô sërcã ë gòłwą wëczëc chto dzejô dlô rozwiju kaszëbiznë a chto twòrzi blós òmanë.

zaczątk


Mòżesz nas wspòmòc w wëdôwanim abò kòlpòrtażu?