Jesz rôz w historëji je prôwdzëwé zagrożenié wëzbëcô sã òjcowiznë. Masowé sprzedaże gbùrsczi zemi pòd zabùdowã bùd kampingòwëch są wëraznym przikładã ekspansëji cëzëch, czãsto taczich chtërny nie znają i mają we zgardze kaszëbską kùlturã, na dërch ùbògą i zaòstałą wies. Nie chcemë so mòwic, takô pòlitika nie je żódną szansą rozwiju gminë. Jednorazowé przëbiwanié dëtka je czãsto lëchò zagòspòdarzoné. Latownicë rzadkò kòrzistają z héwòtnëch krómów, gòspód ëtd. Taczi turista dëtków nie òstôwi. Tracymë blós nôpëszniészé môle, czãsto baro wiele wôrt jeżlë chòdzy ò rodã. Sprzedanié ti zemi to jakbë wëzbëcé sã kùrë, co noszi złoté jaja. Rosce zatrëcé wòdë i gruńtu, zaczerpanie jôchą, skażenié òbrôzkù niechlachùjącëmi do zabùdowë òbéńdë bùdama.

Gwësno lepszim rozwiązanim bëło bë ùrabianié turisticzi kwalifikòwóny - chòdzy ò na przëmiôr kònie, kòła, jachtë. Rëchtowanié gòscënnëch jizbów, òrganizowanié wanogów mô bëc tim co turistóm zaòferujemë. Równak czë są jesz jezora, chterne je mòżno òbeńc wkół nie natrôfiającë na stegnie na płotë gdińsczich, bidgòsczich czë warszawsczich kòlonistów? Czë taczi teren bãdze jesz czekawi dlô prôwdzëwégò turistë? Taczégò chteren je chãtny łączbë z rodą, môlową kùlturą, kaszëbską domôcëzną, zwëkama, kùchnią? Taczi turista nie regnie jak kònkwistadór, ze swòją kùlturą i zwëkami (czãsto nipòcyma) na najã kùlturã i naje zwëczi. Apartno - òn je achtnie.

Òstôwi pò se nie blós pòrządk i miełé spòmnienié, le jesz dëtczi, do tegò gwësno przëjedze téż za rok. Żebë dejadë przejąc taczégò òbëtégò turistã nama nie je brëk robic ze se môłpã w zoo, òblëkac lëdowé ruchna i grac na bùrczibase. Mùszimë bëc sobą, bò nôwikszą nają wôrtnotą są bëlné zwëczi i domôcëzna w chterną më jesmë wrosłi òd generacëjów. Naszą pòdstawą mùszi bëc gwësno zwëk i jãzëk, a nié farwné szotorë. Nie je mòżno dejadë zabôczëc, że mieniającë czësto òbrôz kaszëbsczi wsë z gbùrsczi na turisticzną rezpłëniemë sã w pòlsczim pòtopie, nie wëdërchómë, dëtk bãdze najim òjcã, nënką, bògã. Kòniecznô je rozwôga i miara. Pëszné zwëczi i bëlnô kùltura nôrodu pòwstôwają na wsë. Ze wsë płënie wszëtkò co bëlné, z gardu nie wiedno. Téj nie mòżemë zszargac najégò zdrzódła.

Adam Klejna

zaczątk