7(11)/2001

• Ò wòlnoce słowa

• Edukacëjô to je spòdlé

• Dodóm Jana Trepczika
   Młodi ò Trepczikù

• Jón Trepczik - wiérztë

• Naszińcë w parlamence

• Òd òżniwin do kòncertów

• Òżniwinë w gminie Szemùd

• Ze słowôrza Zëchtë

• Pòwiôstka

• Szportë

• Kaszëbskò Tawerna Mestwin

Dodóm Jana Trepczika

Jón Trepczik, jeden z nôwikszëch pòétów kaszëbsczich, ùrodzył sã 22. rujana 1907 na pùstkach kòl Strëszi Bùdë w kartësczim kréjzu. Ùmarł w séwnikù 1989.

Béł nôleżnikã karna Zrzeszińców, òkóm A. Labùdë, S. Bieszka, J. Rompsczégò czë F. Gruczë. Òstôwił pò se dokôzë mùzyczné, lëteracczé ë słowôrz pòlskò-kaszëbsczi.

Na samim zaczątkù nie béł czãsto drëkòwóny. Debiutowôł jesz przed wòjną, w latach 30-ëch. Jegò nôbarżi znóné wiérztë pòchôdają z tomików Mòja Stegna (1970) ë Òdecknienié (1977).

Baro znóné są jegò piesni. Òstałë wëdóné trzë ksążczi z jegò piesniama: Rodnô Zemia (1974), Mòja chëcz (1978) ë Lecë chòrankò (1980). Wiele piesniów czãsto spiéwónëch na Kaszëbach òstało napisónëch przez niegò. Na przëmiôr piesń Hej mòrze mòrze..., abò himn Karna Sztudérów Pòmòranijô. Jinaczi jak wikszosc pòétów kaszëbwsczich, wiele pisôł ò mòrzu.

Jegò tekstë òstałë wëkòrzistóné ùszłégò rokù przez kapelã Chëcz. Karno, jaczémù jesz przewòdzył Michôł Piéper napisało nową mùzykã do stôrëch, mni znónëch piesniów Méstra Jana, ë zaspiéwało je na rockòwi ôrt. Bëła to wiôlgô zwënéga jegò ùtwórstwa. Jegò tekstë, tak jak chcôł, trôfiłë do młodëch ë ùwidzałë jima sã.

Nôwikszą pòczëstnosc dostôwô jakò autór tak zwónégò „nowégò” himnu kaszëbsczégò Zemia Rodnô. Nen dokôz je to jakbë manifest nowi kaszëbiznë, Kaszëbów jaczi ni mùszą bac sã wënarodowieniô przez Miemców ë mògą we swòjim himnie napisac: Zemia rodnô - pëszny kaszëbsczi kraju. Himn kòżdgò nôrodu je jegò wizytny biliet - Kaszëbi ni mùszą pòwòłëwac sã w himnie na cëzé stronë, gardë ë cëzé môle ë pisac: Tam dze Wisła òd Krakòwa... Temù w himnie je blós ò kaszëbsczi zemi ë ò ùmiłowanim ji.

Zrzeszińcë mielë wiôlgą starã ò jãzëk, ò pëszną kaszëbiznã. Sóm Trepczik pisôł nie rôz we felietónach Domôcy nórcëk drëkòwónëch òd 1969rokù w Pomerani ò starze, jaką je nót miec ò snôżotã naju mòwë. Terô téż do jegò Słowôrza zazérają przede wszëtczim ti, jaczi téż mają dejã piãknégò ë bògatëgò jãzëka kaszëbsczégò.

Dôlszô rodzëna Trepczika, jakô terô mieszkô w jegò dôwnym dodomie wdôrzi gò jakò tegò, co wiedno w głowie miôł te nasze Kaszëbë, wiedno ò nich gôdôł i mëslôł. Mówią: niedożdôł tich dni - jaczé są terô, a tak biôtkòwôł ò kaszëbiznã, żebë ta sã rozwija. Czéjbë terô żił, téjbë sã cesził. Wedle nich wiôlgą zasłëgą Ùje Trepczika - jak na niegò gôdają - bëło to że gôdôł jak niechterné rzeczë sã tak richtig pò kaszëbskù nazéwają. Wiedno më gôdelë truskawczi, a Ùja Trepczik przëszedł rôz i gôdô, że to są pòtrôwnice - gôdô Fòrmela, jegò sostrzónka.

Mieszkańcë òkòlégò są téż baro bùszni. Gôdają: z tich strón pòchôdô jaż trzech tak baro ùczałëch Kaszëbów: Jón Trepczik, Aleksander Labuda ë Gerard Labùda. Drëdżi z nych ùrodzył sã we Strëszi Bùdze, a prof. Gerard Labùda - kòl Nowi Hëtë - kòl 5 czilométrów dali.

P. Kąsk

zaczątk


MŁODI Ò TREPCZIKÙ

Mómë zapitóné élitã młodëch Kaszëbów - sztudérów z UG jak widzą ë co mëszlą ò Méstrze Trepczikù.

Pioter, 23: Dlô mie Trepczik je przede wszëtczim autorã piesni Zemia Rodnô. Nie jinteresérëja sã pòézëją, ale piesni do jaczich òn napisôł tekst i mùzykã mie sã baro widzą.

Janusz, 22: Wôżné są jegò piesnie patrioticzné ale przede wszëtczim dba ò czëstosc kaszëbiznë. Jegò słowôrz je taką ksążką, jakô pòzwôlô pisac pëszną kaszëbizną, bez pòlaszeniô.

Patricëjô, 22: To je jeden w wielu, jaczi bùdowalë mòc kaszëbiznë. Czemù nie wszëtcë ò nym terô wdôrzą? Nie wiém téż czemù wiele lëdzy nie znaje himnu Zemia Rodnô, jaczi doch òn mô napisóné.

Michôl, 26: Nen co pòdstkôcziwô dëcha.

(ws)