Stón kaszëbiznë na zôpadze Kaszëbów nie je jaż tak lëchi, jak to bë wezdrzało. To je fakt, że czim dali na zôpôd, tim mni je Kaszëbów z krwie ë gnôta, ale to je widzec, że kaszëbizna jesz tam żëje. Że żgli sã żôr.
Nôlepszi przëmiôr je Mùzejô - Skansen we Klukach. Jegò czerownik - Henrik Soja - ju przed rokã rozsądzył, że zrobi dlô procowników Skansenu lechtorat kaszëbsczi. Bëła bë to nôuka jãzëka òd spòdlégò, dlô lëdzy, co nawetka słowa pò kaszëbskù nie rozmieją ë są ùrodzony czãsto nawetka nié na Kaszëbsczi zemi. Ale dlô lëdzy, chterni chcą sã ùczëc.
Łoni òdbëło sã wëjazdowé zéńdzenié Kaszëbskò-Pòmòrsczégò Zrzeszeniô w Klukach, dze przédnik Brunon Synak miôł rzekłé, że czéj we Klukach pòwstónie plac nôuczi kaszëbsczégò - téj Zrzeszenié jima pòmòże. Czerownik Skansenu baro rechòwôł na pòmòc ti nôwikszi kaszëbsczi òrganizacëji kùlturalny w zòrganizowanim lechtoratu - òsoblëwie jeżlë chòdzy ò dëtczi ë szkólnëch. W gòdnikù 2001 miało òdbëc sã zéńdzenié Zrzeszeniô z direchtorama mùzejów na Kaszëbach, dze midzë jinszima miało bëc gôdóné ò lechtorace we Skansenie. Ne zéńdzenié nie òdbëło sã - jak gôdô przédnik Synak - temù że termin béł lëchi dlô wikszoscë zarôczonëch. Òdbãdze sã w drëdżi pòłwie gromicznika.
Łoni direkcëjô Mùzeum sczerowa wniósk ò przeznanié dëtków na zòrganizowanié lechtoratu do samòrządzenë wòjewódzczi. Dosta òdpòwiédz, że doch taczé zache zòrganizowac mòże KP-Z. Zrzeszenié dejade nie rwie sã do òrganizowaniô samòstójno taczëch kùrsów. Jesmë òrganizacëją pòzarządową, naju rolô nie je òrganizowac, le nacëskac na gwësné pòdmiotë, chterne mają dac na to dëtczi i to zòrganizowac - gôdô Przédnik Synak. Taczi sóm je stosënk przédnictwa Zrzeszeniô do tzw. kaszëbisticzi na Ùniwersytece Gdunsczim. We zwëczajnëch warënkach to bë bëło jasné, że to bë robia samòrządzëna wòjewództwa - tak mô bëc, ale terô przë taczim stanie finansów pùblicznëch je na to niewiôlgô mòżlëwòta - dodôwô na pëtanié, czemù sejmik wòjewódzczi nie zajimô sã taczima zachama. A kò je to jeden z célów samòrządzënë wòjewódzczi - rozwij ë promòwanié kùlturë.
Prôcownicë Skansenu żdają le czedë kùreszce lechtorat sa nacznie. Czerownik Soja gôdô, że to je prioritet dlô promòcëji Skansenu ë òbéńdë ë że „jeżlë nié terô to za rok”. Przédnik Synak zdôwô sã zdrzec na to realisticzno, przez lëchi stón finansów w kraju. Wszëtkò wskôzëje na to, że wszëscë są dobri wòlë ale jesz dłëgò mdzemë żdac za kaszëbizną w Klukach. Wiedno cos stónie przéką, jak nié niesyga dëtków, to szkólnëch abò jesz co jinszégò. Czë to ni mô bëc tak, że jaczis òrgan na przëmiôr bënë K-PZ bë zajimôł sã blós kòòrdinowanim, òrganizowanim dëtków ë szkólnëch do taczich placów jak Kluczi, chterne bë sã do nie zgłôszałë?
Przédnik Synak gôdô: we Gdunskù - Jaseniu są dwie szkòłë, co òne sã pò prôwdze przescygają, chterna bãdze barżi kaszëbskô. Jedna chce przëjic jimiã K-PZ, òrganizëją ùczbë jãzëka, edukacëją redżionalną ë tak dali. Wszëtkò mòże skùteczno jic z dołu. Mającë dejade przed òczama òbrôz Kluk, mëszlã, że wszëtkò mùszi jic z „dołu” - to prôwda, ale mùszi dostac wspòmóżkã z „górë”. Bez ni skùnczi sã tak jak w Klukach, na żdanim ë pësznëch słowach.

P. Kąsk

zaczątk