Pierszi rôz w historëji mùzyczi Kaszëbów pòwsta Pasëjô pò kaszëbskù. Mielë më jã czëté 22égò strëmiannika w wejrowsczim kòscele sw. Annë. Òd stronë artisticzny pòdjimstwã ti czerowôł Tomasz Fòpke, a jinicëjatorą ë ùdbôwcą bëło Starostwò Pòwiatowé we Wejrowie. Do spółrobòcégò tegò dokazu mô òn zarôczoné grëpã solëstów, przede wszëtczim dzejôrzów ë trzë chùrë: Harmonia z Wejrowa, Lutnia z Lëzëna ë chùr parafialny z Lënie.

Òpis Pańsczi Mãczi òstôł wzãti z Ewanielëji wedle sw. Marka, przëtołmaczony z grecczégò przez ò.dr. Adama Sëkòrã. Kòmpòzytór pòkôzôł swòjã wizëjã pasëji mòtetowi skòmpònowóny wedle renesansowëch reglów pòlëfòniji a capella. Prócz wielogłosu bënë Pasëji są téż jednogłosowé sztëczczi chòrałowé.

Wëkònanié gwësno dotegòwało niejednémù słëchińowi równo mùzycznëch jak ë dëchòwëch przeżëców, jeżlë le nie próbòwôł òceniôc le techniczny stronë wëkònaniô. Próba znóbniészégò wezdrzeniô na wëkònanié nieùchronno prowôdzy do wnióskù, że nie bëło òno czësto bëlné. Kòmpòzytór òpatrził mùzyką mòże nie za baro wëszukóną ë kùńsztowną, ale gwësno taką, co mòże òddac dramatiznã, dramaticzną wëmòwã pòkôzónëch dzejbów. Nié do kùńca téż zôchwôtniłë mie chùrë, chtërnëch jintonacëjô dôwa skòpicą do żëczbë. Równak w jinterpretacëji nadrôbialë majestatã, patosã ë żëwiołowòscą. Akcëja òsta ùkôzónô w dobrim tempie, precyzëjno dobiérónym do kòżdi szteczi, kòżdi dzejë dramatu. Nimò tegò mankamentã tegò dokazu je niesëga ùkôzaniô tradżediji ë dramatiznë ,jaczé bëłë w Pańsczi Mãce. Atmòsfera sacrum tak jistewnô w mùzyce relidżijny ë nieòdzownô òb czas Wiôldżégò Pòstu zwëczajno nie zajistnia, a szkòda. Ùtwórca mést za wiele mô wzãté na se: rolą kòmpòzytora, wëkònawcë, dërëgenta, czegòskùtkã bëła niesëga kòntemplacëji, refleksëji... Pasëjô òsta wëkònónô òd zaczątkù do kùńca bez felë, ale czë to sygnie, żebë jã nazwac dokôzã?

Cãżôr wëkònaniô Pasëji je wiedno na Ewanielëscë ë nen dzél Tomasz Fòpke mô zrealizowóny nad zwëk. Mô zaprezentowóné słëchińcóm przerodzoną mùzykalnotã, pëszny głos, wrażlëwòtã, jaczi òdkriwają dejã tekstu ewangelëcznégò ë znanié stilu. Dobrim Jezësã béł Pioter Kapczëńsczi. Jegò widzenié bëła baro sugestiwnô ë emòcëjonalnô dcht tëli kùli je nót. Dosebny skùtk òsyglë téż jinszi spiéwôcë: Mirosłôw Lademann (Piłôt), Wòjcech Rëbôkòwsczi (Judôsz), Eugeniusz Prëczkòwsczi (Pioter). Wiele sërca mô włożoné kòmpòzytór w part Arcëkapłana ë prowôdnika chùru – Riszarda Lorka – jaczi spiéwôł z wiôldżim ùrzidzenim ë dramatizną.

Je wôrt dozrzec to, że je zajinteresowanié Ewanielëją sw. Marka przetołmaczoną na kaszëbiznã ë ùdbą napisaniô do tegò mùzyczi. Wiôldżé dzãczi Tomaszowi Fòpke, dzãka chtërnémù Kaszëbi mają terô swòjã Pasëjã – pò kaszëbskù. Kòżden nôród mô sã czim bùsznic më terô w mùzyce – téż.

Niezależno òd mòjich zastrzégów nôtërë mùzyczno – techniczny, wejrowskô Pasëjô òsta zakùńczonô kòskanim na stojąco. Sukces taczich kòncertów stądka jidze, że lëdze są sprażony kòntaktu z wiôlgą mùzyką ë do tegò kaszëbską.

A. Bradtke

zaczątk