Jeden drëdżégò cãżarë nosëta!
Òstatnyma czasama je w médiach corôz głosni ò Kaszëbach,
téż w médiach òglowòpòlsczich. Në fejn! Piszą wszëtcë - ti,
co mają jakąs wiedzą ò kaszëbiznie ë téż ti, co pierszé ò
ni terô czëją. Wedle regla Kòpernika-Grishama, że lëchi dëtk
wëpiérô z rënkù bëlny dëtk, niedoùczélce piszą ò Kaszëbach
czãsczi jak mądri.
Na Jinternétowi starnie „onet.pl” je artikel T. Krzyżaka „Kaszëbóm
chòdzy le ò dëtczi”. Głównô nôdba te artikla je: Kaszëbi chcą
bëc etnicznô miészëzna, żebë wëcygnąc dotacëje ze Skôrbù Państwa.
Dëcht temù władze K-PZ wëstąpiłë do Sejmù ò ùznanié Kaszëbow
za etniczną miészëznã. Nie wiém, czë autora tegò tekstu miôł
prakticzi w Minysterstwie Propagandë, ale czéj miôł za zgrôw
pòkazac że Kaszëbi są „brzëdczi”, téj gwësno to mù sã ùdało.
Jiszô jinszosc, że przë wespółrobòce red. Tadeusza Bòlduana.
Wëchôdô na to, że mô òn zabëté przemówczi ò lëchim ptôchù
ë jegò gniôzdze, do jaczégò sã nie brudzy. Téj chcemë le to
so zapamiãtac: Tak zwóny „Kaszëbi” to le Pòlôszë z nordë,
jaczi ze swòji gwarë, jaką rozmieją wszëtcë jinszi Pòlôszë,
robią terô apartny jãzëk. Terô niechtëny z nëch mają wëczëté,
że je leżnosc do tzw. przekrãtu ë chcą wëcygnąc dëtka z skôbù
państwa. Temù prawie chcą bëc miészëzną, chòc tak pò prôwdze
niżódną miészëzną nie są.
W swiece òd wiedno bëło tak, że kùltura bëła dotowónô. To
nie je przëtrôfkã, że nôwikszé dokazë sztëczi bëłë twòrzoné
na biskùpich, ksãżãcëch czë królewsczëch dwòrach, a nié w
lesnëch chëczach czë na wrzészczach. W kòżdim cywilizowónym
kraju szkòłowizna, téater, film, kùlturalné cządniczi są dofinansowóné
przez bùdżet. Bez tegò bë nie przëdërchałë nawetka rokù!
Co to je nen bùdżet - je to dôrënk nieba, erba òd ùje z Americzi
czë dëtk nalazłi na szaseji? Nié! To je prawie naj dëtk, sëma
najëch zapłaconëch pòdatków. Pòdatków téż Kaszëbów. Co reno,
czéj jidze kùpic chléb czë gazétã, płacy pòdatk wrechòwóny
w priz (tak zwóny „strzédny pòdatk” - VAT). Prócz tegò - to
je wiedzec - płacy niestrzédné pòdatczi - òd erbë, òd zwëskù
ëtj. Z tich zdrzódłów są dëtczi na ùczbã pòlsczégò jãzëka
we szkòłach. Kaszëbi dofinansowùją ùczbã pòlaszëznë, pòlską
prasã, pensëje ùrzãdnikóq, dardżi… Czéjbë tak òstało - gwësno
bë bëło bëlno. „Bòdôj” - rzeką niechtërny - „Kaszëbóm we łbach
sã przewarcëło” - ë chcą żebë za jejich gwôsné dëtczi béł
òrganiowóny drëk ksążków czë cządników pò kaszëbskù, tôfle
z mionama môlów, ùrzãdów, nôuka domôcégò jãzëka. Wejtale,
a widzôł to chto?!
Nôstôrszi kaszëbsczi cządnik Pomerania chòc jesz dichô, redakcëjô
robi za „Bóg zapłac”. Minysterstwò Kùlturë zabiérô dotacëje
dlô Kaszëbsczégò Jinstitutu, jaczé mô za zgrôw badérowac kaszëbską
ùszłotã! Në jo - to nie je jiwer Pòlôchów. Kò gôdają, że mòżemë
so robic kòlturã kaszëbską ale za gwôsné dëtczi. Czë to òznôczô,
że jesma wòlny òd płaceniégò pòdatków?
Swiãté Pismiona rzeką: „jeden drëdżégò cãżarë nosëta”. Òznôczô
to, że jeżlë Kaszëbi wkłôdają dëtka do spòlnégò „grónka” -
bùdżetu, téj mògą rechòwac na to, że Pòlôszë mdą wespòłfinansowac
kaszëbską kùlturã. Chcemë le so to rzeknąc ùtcëwie - kùltura
bez dëtków ni ma szansów na przedërchanié ë rozwicé. Z jedny
starnë Pòlôszë gôdają, że jesma separatiscë, z drëdżi nie
ùjawerniają swòjich òbrzeszków wedle kaszëbsczich wespółòbiwatelów.
Jesmë traktowóny, jakbë më nie bëlë we gwôsnym kraju! Téj
dze ma jesma?! Dokądka mómë jic? A mòże naju mają ògardzëc
ë wsadzëc do rezerwatu? Téż są taczé głosë…
Nieùtcëwi pòlitik widzy wkół le łapówkarzów, temù że sóm bierze
łapòwczi. Żarłok chce wëtołmaczëc swòje picé tim , że „kò
wszëtcë piją”. Ten dlô jaczégò nôwôżniészé w żëcym są dëtczi,
a nié deje, wiedno widzy leżnosc do bëlnégò biznesa. Në, nié
dzëwòta, że wasta Tomasz Krzyżak òskarżił Kaszëbów ò taczé
ùdbë… Nié nóm zrobił krziwdã, le se. „Swinia sã wiedno òprosy”,
mô rzekłé filozoféra Friderik Niczé (Nietzsche).
T. Żuroch - Piechòwsczi
zaczątk
|
