Swiatë

Je wiele Swiatów
Nié blós jeden
Czë dwa
Trzë…
Są tak blëskò
Ë tak dalek
Òd ce

Danka sedzala pòd piéckã. Wkól ni biegalë dzecë wrzeszcząc w niebòglosë. Bùten Marek rznąl drzéwò na żôdze. Ómka w kùchni trzaskala grëpama. Dzéń jaczich wiele, fùl trzaskù ë robòtë. Szari, kòmùdny dzéń.
Òczë Danczi zëmno wzéralë na scanã. Bëlë jaczés dzywné. Bez tegò blëskù, co dôwô mòc żëcégò jinnym lëdzóm.
Wtim môli Jank blëcząc pòdlecôl do ni:
Mëma, Frãc wząl mie mòje auto. Wez co zrobi prosząc klepnąl ją w remia. Danka nick nie rzekla. Sedzala bladô, jakbë ji nie bëlo.
Mëma, wez co zrobi Jank zacząl cygnąc jã za remia. Danka z trzaskã zwrócëla sã razã ze stólkã na pòdlogã.
Mëma, mëma! zawrzeszczôl Jank. Mëma wstani! Mòje auto. Mëma! Wkól ni zebralë sa dzecë. Wzéralë na niã prosząc bë wstala. Danka widzala swòjëch knôpów, dzëwiąc sã, że klëczą nad nią rëcząc bez pamiãcë. Za sztót ùzdrzala Mareka. Widzala jak zdrzi ji w òczë szëkając w nich żëcégò. Ni mógl nalézc. Pózni ùzdrzala ómkã. Czëla jak ta gôdala:
Danka. Marek, co ji je? Danka! Marek biéj chùtkò pò dochtóra. Ne biéj! ómka wrzasnãla na niegò, a òn bél czesto òd se. Blós na niã wzérôl ë nick nie gôdôl. Mùjkôl swòją bialkã pò glowie, a grëbé łzë kapalë mù pò gãbie.
Marek czëjesz të? Biéj! - ómka riknãla tak glosno, jakbë bëla òbarchnialô. Marek! Jenë! Danka nie wiedzala cëż je lós. Cëż ti tak nad nią bleczą? Czemuż ji chlop placze nad nią jakbë nie żëla?
Jô nie żëjã?! - dopiérze terô Danka doszla do tegò, że widzy to wszëtkò z wësokòscë.
Jak to je mòżlëwé? - zapëtala glosno.
Doch jô żëjã! zawrzeszczala jak mògla nômòcni. Jô nie jem miartwô! Zarô wstónã. Wrzeszczala corôz glosni, le nicht ji glosë nie czul. Do jizbë wlôzl dochtór. Dotkl rãką ji szëji, wëcygnąl sluchawczi bë zbadac ji sërce. Przez sztót slëchôl ë krącyl glową.
To je ju kùńc rzekl, sadl za stolã ë zacząl cos pisac. Kùli òna miala lat?
Trzëdzescë dwa òdrzekla ómka, bò Mark ni miôl kraftë nic gadac.
Mùszimë zrobic sekcëją rzekl dochtór, wstôl zeza stolë ë wëlôzl z jizbë. Pò nim przëszlë jini. Lëdze w czômëch mantlach. Wzalë ją wcësnalë we wiôlgą, czômą taszã ë wënieslë bùten. Tam wsadzëlë jã w karétka ë òdjachalë.
Danka to wszëtkò widzala, jakbë bëla tam z nima. Latala po jizbie nie wiedząc co robic.
Jô nie żëjã! nie wiedzala, czë gôdô do se te slowa, czë mô je blós w swòji glowie. Cëż bdze z dzecama?
Wtim kòl Danczi zjawil sã chlop. Nie wëzdrzôl za anióła. Bél òn jaczis smãtny. Czôrno òblekli. Sama nie wiedzala czemù, ale nie bëlo w ni strachù.
Chto të jes? na ji lëpë cësnãlë sã pëtania. Dze jô jem?
Të nie jes ani w niebie ani w piekle. Le sã nie bòji rzekl do ni wëcygając pajã. Pòj ze mią.
Dze móm jic? – pòdala mù swòją rãkã.
Ùzdrzisz òdrzekl krëjamno, a na jegò gãbie dalo sã widzëc bladi ùsmiéch. Pòszlë w dôkã...
Marek sedzôl w jizbie kòl dzecy. Czëtôl jima bajczi, bë lepi spalë. Mlodszé dzecë baro lubilë te bôjkòwé wieczorë, blós nôstarszi Frãc tegò nie lëdôl. Marek wiedzôl ò tim. Wiedzôl, że Frãckòwi za baro przëbôcziwalë òne ne wieczorë, czedë ksążczi czëtala mëma. Le ji ju nie bëlo. Ùmarla. To ju rok minąl. Cali rok. Jank miôl wtedë szterë latka a Józk pinc. Jima bëlo lżi. Chùtczi zabôczëlë ten dzén, czedë ùmarla. Òdeszla...
Ne kùńc tegò. Zmòwic pôcérz ë spac zamkl ksążkã, ë òdlożil jã na szafkã, kòl lóżka Janka. Witro mùszita rëchli wstac. Jidzemë na pòrénną Mszą za nënkã.
Marek wëszedl z jizbë dzecy, zamkl cëchò dwiérze ë wlączil telewizór. Prawie bél jaczis film. Sedzôl tak zdrząc bezmëslno na jasniejącą tôflã telewizora. Nibë wzérôl, le mëslama bél gdzesz dalek. Bél tam gdze bëla jegò Danka. Jo, jegò. Blós jegò. Smiôl sã w mëslach do ji pòstacëji. Do twarzë, chtëmą jesz dërch jasno pamiãtôl. Dotikôl ji cala. Snôżégò cala, chtërne tak kòchôl.
Ë cëż z tegò kòchaniô? rzekl cëchò do se, jakbë bojąc sã, że chtos jegò pòdslëchô. Smùtk ë tesznota. Wspòminczi. Nick wicy. Dzecë? môlô cząstka ji...
Sóm nie wiedzôl, czë gôdô do se, czë móże mëslë są taczé mòcné, bë mòglë wëchadac z glowë ë wpadac do ni nazôd przez ùszë, bë zôs wzmòcnic sã bënë rozëmù, ë zôs wëchadac. Dërch wkól. Dërch wkól. Mëslë tak glosné, że czul je wkól ë bënë se.
Tak gôdając czë téż mësląc, grëząc se wspòmieniama, przëszedl na niegò spik.
Marek ùczul swòje miono.
Cëż sã stalo? zapëtôl mëszląc, że to jeden z jegò sënów stoji kòl lóżka. Rozezdrzôl sã wkól, le nikògò nie bëlo. Żóden syn bë doch do niegò nie rzekl pò mionie. Muszalo sã jemù zdawac.
Marek zôs nen glos. Jô mùszã, wëbaczë mie. Wëbaczë!
Co móm wëbaczëc? Chto to gôdô? chùtkô wstôl z lóżka ë wlączil wid. Cëż sã dzeje? Wtim ùzdrzôl swòjã Dankã. Stala kòl lóżka, bladô z czerwionyma òczama. Òbleklô bëla w ne ruchna, chtërne ji delë do zarkù.
Wëbaczë mie. Jô mùsza to zrobic. Ju przëszedl czas gôdając do niegò, pôdchôdala corôz blëżi.
Danka! Marek stôl bez kraftë. Jes to të? Bëla corôz blëżi.
Të nie żëjesz!
Corôz blëżi.
Czegò chcesz?!
Mùszã òdrzekla ë chwacëla gò zëmnyma rãkama za szëjã. Mùszã ce miec... Mùszã żëc. Wëbaczë.
Marek pôczul jak ji rãce corôz mòcni zacëskają sã na jegò szëji. Ùzdrzôl strôszné, zabieglé krëwią òczë, nie widzącé le pragniącé blós jednégò jegò smiercë.
Nié..., nie robi..., kòchajã... Swiat stôl sã czôrny.
Wkól panowala cemnosc. W tim môlu bëlo ji królestwò. Co bëla za nią? Tegò nie wiedzôl nicht. A docz to wiedzec? Sygnie blós to, że do negò czôrnégò swiata nie dostôwôl sã niżóden parmin slunca. Dalo sã blós czëc wiôlgą spòkójnosc. Mareka nen spòkój nie dzywil. Czul sã szczestlëwi. Wszëtkò co bëlo tam na zemi, òstalo za nim. Wszëtczi jiwrë, wspòmnienia bëlë blós glupima jiwrama ë wspòmnieniama. Le czemùż prawie cemnosc mô bëc krôjną szczescô?
Wtim Marek ùczul glos Danczi:
Jô cã tuwö sprowadzëla, bò chca bëc z tobą ji gôdka bëla miodnô jak cëczer.
Czemùż tu je tak cemno? spitôl Marek.
Czemùż zadôwôsz taczé pitania, doch të sã nie bòjisz. Czëjã to.
Nié, ni móm strachù. Le jô wiedno mëslôl, że w niebie je fùl farwnégò widë.
Më nie jesmë w niebie òdrzekla.
A dze? Gdze më jesmë? dalo sã czëc zwònienié.
To nie je niebò. Më jesmë...
Marek nie dożdôl ôdpowiedzë. Cemnosc znikla, jak dôka roznëkónô wiatrã. To bél blós sen. Sen? Marek wstôl z wërów. Nodżi miôl jak z watë, a w glowie czul òstatné slowa Danczi: ,,Më jesmë...” Gdze? pòmëslôl. Gdze jô bél? To pitanié nie dawalo mu spòkójnoscë.
Wlôzl do jizbë dzecy, zbùdzëc je na mszą. Bëlo ju pò szósti, a do kòscola bëlo sztëk drodżi.
Wstawac rzekl cëchò. To je ju czas.
Dzecë niechãtno wstawalë z wërów.
Tata, co tata mô na szëji? rzekl Jank, wzerając na òjca.
Co móm? zdzywil sã, ë szedl do szpégla òbezdrzec szëjã.
Cëż to mòże bëc? pòmëslôl ùrzasli. Na szëji miôl òdcësnioné czerwioné plamë, jakbë znaczi pôlców. Wëzdrzalo to tak, jakbë chtos chcôl jegò zagardlëc. To doch bél blós glupi sen.
Ale tata wëzdrzi Frãck zaczął sã smiôc. Czerwiony jak gùla.
To nick nie je òdrzekl cwiardo. Jesta wa òblekli? Mùszimë jic. Në flot.
Jô jem glodny Jank zacząl marudzëc.
Zjémë pò kòscele. Terô jidzemë zarządzyl Marek.
W kòscele Marek ni mógl ùsedzec. Dërch mëslôl ò tim co sã stalo w nocë. Mëslë cysnãlë sã do bani Co to bëla za mara? Wtim przë pòdniesenim przëbôczil so jak czedësz, za dzecka, stôré bialczi òpòwiôdalë ò wieszczich, ópich a jinëch strôsznëch dzëwach. Jak bél môli, to miôl wiôldżi strach, pò tëch òpòwiescach spac.
Nié, cëż mie za glëpòtë chòdzą pò bani. Jaczi wieszczi? Marek stôrôł sã calą mòcą slëchac mszë, bë òdgònic zlé mëslë.
A mòże to, co gôdalë ne bialczi to bëla prôwda?
Bëla noc. Cãżczé blónë zakriwalë strzébny miesądz, chcący dac chòc kąsk widë zemi. Trzeji chlopi szlë ze szpadlama przez wies. Midzë nima bél Marek. Szedl na kùńcu czësto bladi.
Chùtczi chlopi rzekl jidący z przódkù Ksawer. Mùszimë dinc tam ò dwanôsti.
Jo, jo smãtnie òdrzekl, cziwając glową, Tóna. Co to sã nie robi. Òstatny rôz jô miôl taką robòtã piatnôsce lat temù... Le to bëla stôrô Rucënô.
Jo, òna pò prôwdze bëla wieszczim. Pòlowã rodzënë wëtlëkla. Heksą bëla za żëcégò a òstala nią pò smiercë.
Nie gadôjta Mark proszil chlopów. Mòja Danka nie bëla niżódną heksą za żëcégò. Jô jã kòchôł a òna mie... Jak bë to mòglo bëc, że pò smiercé bë sã zmienila w wieszczégò? Czë sa zmienila? Doch jô miôl blós taczi sen...
Sen... rzekl w zamëslenim Ksawer. Tak to sã zaczinô. Rucënô téż nôprzód chòdzëla do swòjégò sëna w nocë.... Hmm... Tak chòdzëla dwa lata. Knôp lazyl pò wsë czësto zmarniali. A zmiarti bél. Dopiérze jak ùmarl òn, a pózni jegò bialka to sã wszëtkô wëdalo. Rucënô chòdzëla ju do dzecy. Malo brakòwalo, a wszëtcë bë ùmarlë przez nã heksã...
Nie gadôj terô rzekl Tóna. Më ju jesmë.
Gdzeż je kùla? Ksawer wzérôl na Mareka. Prowadzë, bò jô ò cemkù nie widzã.
Pòjta Marek wëszedl na przódk. Za mią.
Szlë òpòcuszkù przez smatôrz. Wtim krzik rozdzarl cemnosc.
Cëż to bëlo? zapëtôl ùrzasli Tóna. Chcemë wiornąc!
Sztël! To blós wrona bëla... abò co jinnégò Ksawer wezdrzôl na Tóna. Më doch tegò pierszi rôz nie robimë.
Doszlë do grobù Danczi.
Ne téj chcemë le kòpac wzãlë sã do robòtë.
Czedë kòpelë Markòwi ceklë łzë pò gãbie. Dërch mëslôl ò swòji biédny bialce ë ò dzecach. Co bdze jak sã dowiedzą, co zrobil jich tatk? Jak jima bdze mógl wëzdrzec w òczë? Szpadle zastëkalë ò zark.
Terô mùszimë òdcygnąc wiekò Ksawer rãką òdgôrniôl resztczi zemi.
Chlopi wlôzlë w kùla, ë łomama zaczalë pòdważac górã zarkù. Szlo to jima czësto letkò. Zark, chòc leżôl w zemi blós rok bél ju dosc tëli strëpiali.
Widzec je, że czãsto wëchòdzëla Tóna bél cali zmòkli òd ti robòtë.
Wtim wiekò pùscëlo. Bënë widzec bëlo trupa, òbleklégò w czôrné ruchna. To bëla Danka, a tak pò prôwdze blós ji calo.
To je ju czas. Mùszisz zrobic to sóm rzekl Ksawer wzérając na Mareka. Wez szpadã. Mùszisz ùcyc ji glowã.
Czemù jô? Marek ni mógl òderwac òd Danczi òczów.
W jegò òczach bëla òna takô jak za żëcégò. Snôżô ë kòchónô Danka.
Jô ni mógã. Wezta sami to zróbta proszil.
Nié, të to mùszisz zrobic sóm. Pòmëszlë ò dzecach. Chcesz, żebë cã zabila a pózni dzecë? Marek pòmëslôl, że tak ju mùszi bëc. Nawetka jegò starka tak rzekla. Lepi ùcyc glowã, jak samémù ùmrzéc.
Ùrznij ji glowã krziknąl Tóna. Skùńczi sa dlô ni ùcemiãga. Dlô ce téż... Marek pòdniósl szpadel wësok w górã, ë z cali mòcë cësnąl w szëjã trupa.
Jesz rôz Ksawer wzérôl w zark. Jesz rôz! Glowa mùszi bëc òddzélonô òd cala. Marek cësnąl szpadlã jesz rôz, ë jesz rôz, a wiôldżé łzë kapalë mù z òczów. Lecelë w zemia, gdze mieszalë sã ze łzama Ksawra ë Tónë.
Dosc. To ju sygnie Ksawer chwacyl glowã za wlosë, ë pòlożil jã midzë nodżi trupa. Terô ju nie wstónie. Chcemë le zmòwic ,,Wieczné òdpòcziwanié”.
Chlopi mòdląc sã, zamklë wiekò zarku, chwacëlë szpadle ë zaczalë zasëpëwac kùla. W cemnoscë rozdzarl sã czëc krzik gapë.

Roman Drzéżdżón

zaczątk