Zemi wejrowsczi òpòwiôstczi
Niedôwno òstałë wëdóné „Òpòwiednie zemi wejrowsczi. Legendy
ziemi wejherowskiej” – dwajãzëkòwi zbiér legeńdów z òkòlégò
Wejrowa. Ksążeczka je drëkòwónô pò kaszëbskù ë pò pòlskù –
w dwùch kòlonach, a dzãka temù letkò je zesadzëc tekst ë przetołmaczëc
so na rodną mòwã, czéj sã czegòs nie rozmieje.
Ksążka
je adresowónô – jak wëchôdô ze wstãpù – przede wszëtczim młodémù
czëtińcowi, jaczi pòznôwô swòje domôcé òkòlé. Pòwiôstczi rzeszą
sã z Wejrowã, jezorama, wsama, pùstkama ë jinszima môlama.
Je mòżno nawetka wedle nëch pòwiôstków so wanożëc ë przë òrãdze
pòznawac wejrowską zemiã.
Gwësno młodi czëtińc mdze miôł pòżëtk z ny ksążecczi równo
we szkòle jak doma. Mòże kò jã zwënégòwac do przërëchtowaniô
sã do szkòłowi wanodżi a téż do ùczbë z redżonalny edukacëji.
Do tegò samégò mòże jã zwënégòwac téż szkólny.
Nôwôżniészé je, że ksążeczkã mòże ùżëwac òb ùczbë kaszëbiznë.
Ji téma je dosc szerokô ë ë całô je napisónô zwëczajną bëlną
kaszëbizną, to je bez starë ò jaczisz òsoblëwi jãzëk, baro
ùstarzony czë elitarny. Òkróm kaszëbsczi wersëje je téż pò
pòlskù. Tołmaczënk na kaszëbiznã zrobił Stanisłôw Janke. Zesôdzającë
pòlską ë kaszëbską wersëją czãsto dochôdómë do swiądë, że
kaszëbskô brzëmi barżi nôtëralno. Mòże lepi bëło òstawic le
blós jã? Bez pòlaszëznë? Mòże jo, chòc jinaczi napiselë aùtorowie
we wstãpie. Ksążka òsoblëwie je dwajãzëkòwô, bò przez to je
jã lżi czëtac.
Na ksãżka to nie je le sóm tekst. Nalézemë w ni baro sympaticzné
malënczi Terésë Dembkòwsczi, we wikszoscë farwné. Je jesz
do te plata CD, na jaczi je nagróny Zbigniéw Jankòwsczi czëtający
legeńdë. Chòc je to mést nôbarżi znóny kaszëbsczi aktora,
co gwës bëło argùmeńtã za jegò ùdzélã w nagranim, mòże sã
no równak dejadë nie widzec. Dosc dzywny je przëcësk negò
lektorë – ani pôłniowòkaszëbsczi, ani westrzédny. Chòc mùszi
tu rzec, że nôbarżi jemù pasëje akcent na pierszą sylabã.
Dzywné je téż to, że lektora czasã czëtô zwãk „ù”, a czasã
nié. Czemù nie òstôł wzãti do tegò czëtaniô chtos z barżi
zgódną ze wskôzama gôdką, jak na nen przëmiôr E. Gòłąbk?
Czéj ju jesmë kòle mni ùdónëch strón ny ksążeczczi, to mùszi
téż naczidnąc, że chòc tekst na òglim je baro bëlny, trôfiają
sã téż w nim féle. Na przëmiôr rôz je pisóné reglowò: „kalwarijô”,
„historijô”, jinszim razã równak „kalwarëjô”, „historëjô”.
Ni ma wiedzec czemù autorowie napiselë a kòrekta nie wëchwëca,
że kùnôszk nôrzãdownika je czãsto zgódny ze wskôzama lëteracczi
kaszëbiznë „ã” (jak: „z tim chłopã”, „z tim knôpã”), chòc
trafi sã téż pòlaszącé „em” (jak: „z tim chłopem”, „z tim
knôpem”). Téż sã zdôrzô fòrma tipù „mòdlëł sã”, „ùczëł”, „skrącëł”
miast nôleżnégò „mòdlił sã”, „ùczuł”, „skrącył”. Në ale błąd
je lëdzkô sprawa.
Nimò nëch drobnëch niedosygów kòrektorów ksążka je kò wiele
wôrt. Je dosc bëlnym dokôzã kùlturë narosłi òb wieczi a zrzeszony
z môlama bëlno znónyma wszëtczim wejrowianóm ë mieszkeńcóm
òkòlégò. Pòdôwô no wszëtkò w rodny mòwie, co je baro mòcnym
zachãcenim do te, żebë nã ksążkã sobie abò swòjémù dzeckù
kùpic.
P. Szczëpta
zaczątk
|