Esczimòsowie żëją na òkòlach Eurazëji ë nordowi Americzi. W całim swiece żëje kòl 110 tësąców Esczimòsów. Z antropòlogòwégò pòzdrzatkù Eskimòsë przënôlegają żôłti rase. Òdwôżô arktikòwi ôrt, jaczégò znanczi są môłi rost, òliwkòwożôłtô farwa skórë, cemné ë prosté włosë ë wëcygniãti czërzep.Eskimòsë gôdają jãzëkama esczimòsczima. Baro pózno „nawléklë łączbã” z cywilizacëją. Na przëmiôr Eskimosowie nad rzéką Kòpermajn (Coppermine), na zôpadno-nordowim dzélu Kanadë mają nawléklé łączbã dopierkù w drëdżi pòłowié 18. st., a na pôłniowim jesz pózni ‑ w 20 st.Mieszkeńcë dzélą rok na piãc cządów: zëmã, môłą zëmã, zymk, lato ë wczasną zëmã. W zëmòwim cządze słuńce chòwô sã na pôrã miesąców, a w lato przëchôdô nazôd. W żëcym Esczimòsów są dwie zortë cządów rokù. Pierwszi ‑ baro aktiwny wespòlëznie ë je to zëmòwi dzél. W drëdżim – w lato ‑ dżinie kùlturowé żëcé. W lato Esczimòsowie mùszą miec dbã ò żëwnotã na całi rok. Są téż bëlno zòrganizowóny. Rzeszą sã we wikszé familije czë plemia ë jachtëją na karibù ë fòczi. Ne są spòdlową jôdą. W cządze môłi zëmë Esczimòsowie przeprowôdzają hańdlowé transakcëje; wëmieniwaają miãso, lësą skórkã. Za to zwëskają barnią ë mùnicëją. Òkòma handlowi transakcëji dochôdô do dëchòwi wëmianë. Mùzyka mô wialdżé znaczenié dlô Esczimòsów, temù że òb pół rokù òni żëją w rozparce. W tim cządze Esczimòsowie spòtikają sã w „dodómie tuńca”. Esczimòsë wierzą, że czej bë handlowé wëmianë bëłë przeprowôdzóné bùten, to złi dëch bë mògł jemù ùkrasc całi zôróbk. Esczimòsowie òblékają sã w jich nôlepszi strój: mańtel ë mùcë ze skórë karibù. Czej òni zatuńcëją, sôdają w krãgù. Pòtim jeden Esczimòs wstôwô ë wëbiérô z krãgù òsobã, do jaczi adresëje gwësną piesnią. Pò zaspiéwanim, nen drëdżi mùszi zrobic rewanżã jinszą piesnią. Dzãka taczim wëmiónkóm mùzyczi repertuar baro chùtkò rozkòscérzô sã.Mùzyka Esczimòsów je mòcno zrzeszonô z czarzenim. Madżijô mô dac bokadny ùłów ë dobrą jachta. Esczimòsowie spiéwają téż òb czas ùroczëznë: kùltu ë òbrzãdów. Piesnie zrzeszoné z madżiją są tuńcowny. Tuńcarze są przede wszëtczim chłopi, a òb nen czas babë towôrzą jima spiéwanim w chùrze. Czéj ny spiéwają, mùzykantowie grają na bãbnach ë klekòtkach.
Parłãczną céchą Eskimòsów ë Kaszëbów je spiéwanie piesniów ò wszelejaczi témiznie òb czas robotë. A to – jak je wiedzec ‑ mô baro czarzny pòdtekst.

A. Bradtke

Za miesąc dowiémë są jakô muzyka je kòle Abòrigenów (Australijô).

zaczątk