|
Niedôwno redny kartësczégò pòwiatu rozsądzëlë, że nôdpisë
w krézu mdą dwajãzëkòwé: kaszëbsczé ë pòlsczé. Kartuzë są
téj pierszim krézã w jaczim òsta to zrobioné cawnotowò. Donądka
kaszëbsczi nôdpisë są na greńcach krézów pùcczégò ë wejrowsczégò.
Szasëje są znakòwówé pò kaszëbskù téż m.jn. w Jastarni, Miechùcënie,
Mirochòwie, Òstrzëcach.
‑ To je baro wôżny sztërk dlô kaszëbiznë w kartësczim krézu.
Kaszëbsczi dzejôrz, Feliks Marszałkòwsczi, gôdô czãsto, że
czej jãzëk kaszëbsczi weńdze do szkòłów ë kòscołów, gwësno
nie zadżinie. Miôł prôwdã. – gôda Wanda Czedrowskô na sesëji
Rede Pòwiatu w Kartuzach
Za przëjicym ti ùchwałë głosowało 22 rednëch, jeden sã strzimôł.
Nicht nie béł procëm. Redny pòdsztrichòwelë, że nen ùstôw
je zgódny z Ùstawã ò jãzëkù pòlsczim z 2002. rokù.
Dwajãzëkòwé tôfle pòjawią sã na greńcach krézu, na bùdinkach
starostwa ë jinstitucëjów do niegò przënôlegającëch: szpëtlach,
strzédnëch szkòłach, ògniowi starżë ëjn.
Kòle 3 ë 4 lata temù, czej na Kaszëbach bëło to òglowé, żebë
nalëmiac nalimczi z Grifã ë nôdpisã „Kaszëbë” na wjazdach
do swòjich wsë ë gardów, wikszosc teritorije Kaszëbów òsta
tak òznôczonô. Równak kartësczi kréz ò tim czasu niebëlno
sã òdznacził, bò le blós w nym wszëtczé nalimczi òstałë zerwóné
przez miejsczé słëżbë. Terô, jak je widzec, w kartësczim jidze
w bëlną stronã.
Czej czile lat temù na greńcach pùcczégò krézu pòjawiłë sã
tôflë pò kaszëbskù „Pùcczi pòwiôt”, òstałë baro chùtkò zamalowóné
czerwioną farwą przez lëdzy zrzeszonëch ze spòlëzną subkùlturë
„skinów” ë pòlsczich faszistów. Dosebno jak na drëdżim kùńcu
Europë. Czile lat temù baro znóny béł w całi Europie òdjimk
zrobiony w Rumùnsczi, na jaczim bëło widzec dwajãzëkòwé tôfle
z nôdpisama pò madżarskù ë rumùnskù. Bëłë òne ùstôwioné w
òbéńdach Rumùnsczi, w jaczich mieszkô wikszosc Madżarów. Madżarsczé
miona òsta zamalowóné przez rumùnsczich faszistów. Znóny òdjimk
miôł titel: „Demòkracëjô pò rumùnskù”. Latos ùstôwioné tôfle
na greńcach wejrowsczégò krézu nie òstałë zszargóné. Chcemë
le miec nôdzejã, że takno ju òstónie.
A przë òrãdze je wôrt pòmëszlëc – jaczi zôstny kréz zrobi
tak samò? Mómë dosc tëli kaszëbsczich krézów. Przënômni bëło
bë wôrt, żebë prócz kartësczégò téż stolëczny Gduńsk, Sopòtë
ë Gdiniô a krézë pùcczi, wejrowsczi, lãbòrsczi, stôłpsczi,
bëtowsczi, chònicczi ë kòscérsczi wëstawił e dwajãzëkòwé tôfle.
W Darłowie ë jinszëch kùrortach na Wëstrzédnym Pòmòrzim mòże
tej sej dozdrzec kaszëbsczi fanë òkóm pòlsczi czë europejsczi
przed ùrzãdã czë chëczą. To bë bëło përznã dzywné, czéjbë
Sławno czë Kòszalëno mia kaszëbskòjãzëkòwé tôfle przed nama
– krézama zamiészkónyma we wikszoscë przez Kaszëbów.
P. Szczëpta
zaczątk
|
