Òd lat w krãgù Gduńsczégò Ùniwersytetu jinteresëje
sã kaszëbizną, wëdôwô sã tekstë ò Kaszëbach, a dzysô téż ë
pisze sã pò kaszëbskù. Ni ma wątplëwòtó, że dzysdniowi Kaszëbi
mają mòżnosc na GÙ dac znac jinszim ò swòjim jistnienim, a
téż gadac w swòjim domôcym jãzëkù ë czëtac „swòje” pismiona.
GÙ
w wiôldżim dzélu wpłënął na rozwij kaszëbsczi mëslë ë lëteraturë.
Do pòwstaniô wielu ksążk ò Kaszëbach ë rozkòscérzaniô kaszëbsczégò
jãzëka doprowôdzëlë lëteracë, pùblëcëscë ë ùczałi. Filarama
kaszëbiznë na GÙ są prowôdnik Ùstawù Historije Jãzëka Pòlsczégò,
Dialechtolodżije ë Ònomasticzi prof. Edwôrd Bréza ë prof.
Jerzi Tréder. Ny zajimają sã ònomastiką, dialechtama, frazeòlodżizną
ë téż w wiôldżi mierze kaszëbizną. Badérowanim lëteracczi
kaszëbiznë zajimô sã badérnô wëspòlëzna Jinstitutu Filolodżije
Pòlsczi, jakô sã skłôdô m.jn. z dr Różë Wòsôk-Slëwë, dra Marka
Cybùlsczégò.
Jãzëk kaszëbsczi je widzóny jakno dzëwòsc ò swiatowim sygù,
a dokazë z kaszëbiznë, frazòlodżiznë czë leksyczi są znóné
w Pòlsce ë w całim swiece. Nôbarżi znónyma są E. Brézë, J.
Trédra „Kaszësbkô gramatika” (Gduńsk 1981), J. Trédra „Frazeòlodżijô
kaszëbskô w wierzenia ë zwëczi (w przërównanim)” (Wejrowò
1989), M. Cybùlsczi, R. Wòsôk-Slëwa „Kaszëbsczi jãzëk lëteracczi.
Ùczbòwnik dlô lechtoratów” (Gduńsk 1992). Ùsôdzywóny je téż
Słowôrz kaszëbsczi frazeòlodżije.
Na GÙ sprôwiô sã téż badérowania nade kaszëbską ònomastiką
ë antropònimiją. To mùszi wdarzëc, że dzãka taczim lëdzóm
ë jich ùrzidzeniémù kaszëbizna szła ë jidze wprzódk.
Prócz szkólnëchòd kaszëbiznë, wialdżé je téż zajinteresowanié
kùrsama kaszëbiznë ù sztudérów, jaczi jinteresëją sã kaszëbizną
ë chcą gadac ë pisac pò kaszëbskù. Na Ùniwersytece mają lechtoratë
wielu słowiańsczich jãzëków, w itm kaszëbsczégò. Òd 1992.
rokù prowôdzy gò dr M. Cybùlsczi. Co je wôżné ë wôrt je dodac:
na pòlsczi filolodżije pòwstôwają madżistersczé dokazë z jãzëka,
lëteraturë ë kùlturë kaszëbsczi, na historiji – z dzejów naju
tatczëznë. Na słowiańsczi filolodżiji, dze na zarechòwanié
jãzëka sôrbsczégò czë chòrwacczégò kòżden sztudéra mùszi zrobic
tołmaczënczi z jegò jãzëka na swój domôcy, pòwstôwają przekładë
na kaszëbsczi.
Òd
3 lata dzejô pòdiplomòwô kaszëbistika dlô szkólnëch, a òd
1992. rokù sã gôdô ò tim, żebë stwòrzëc madżistersczé sztudia
kaszëbisticzné, jaczé bë mògłë przërëchtowac szkólnëch òd
kaszëbsczégò, badérów kùlturë czë gazétników kaszëbsczich.
To je wiedzec że w dzysészich czasach przindnotą są lëdze,
co mają kaszëbskòjãzëkòwé wësztôłcenié.
A.Dradrach
zaczątk
|