6 (27) / 2003

Kaszëbizna / Zdrëszëna:

• Nie òddómë Głosu
• Kaszëbi w dialogù
• Pòlsczé Bùro Môłëch Jãzëków
• "Kaszëbsczi Leonardo da Vinci"
• Żukòwsczé ùfanowienié (rozmòwa Òdrodë)

Nié le Kaszëbë:

• Lemky = Łemkòwie

Kùltura:

• Młodi żłobiarze ò wialdżi tatczëznie
• Spiéwającé antipòdë

Nôuka:

• Bënë akademicczich mùrów

Lëteratura:

• Zéńdzenié Młodëch Ùtwórców Kaszëbsczëch "Zymk"
• Swiãto kaszëbsczi prozë
• Pòlëca z knégama
• Jarosłôw Kroplewsczi - mòje serakòwsczi miesące
Pòlëca z knégama

dzewczatko i rózaPrzed cziloma tidzeniama ùkôzôł sã zbiérk wiérztów Wandë Czedrowsczi „Dzéwczãtkò i róża”. Je to pierszi autorsczi tomik autorczi znónégò ë łoni nôdgrodzonégò òpòwiôdaniô „Dze je ta greńca”.
Wiérztë są czësto jinszé jak no òpòwiódanié. Są letczé ë mirné, chòc trafiają sã czãsto tekstë, jaczé prowôdzą dialóg z kaszëbską tradicëją. Je czile òdwòłaniów do kaszëbsczi lëteracczi tradidëje. Dwa wiérztë są dedikòwóné F. Nojrajtrowi (Neureiter), autorowi pierszi wialdżi historije lëteraturë kaszëbsczi. W jinszich jôwi sã tej sej mòtiw Rémùsa ë trzë ùkôzczi z negò dokazu A. Majkòwsczégò. Pòétka prowôdzy z nima dialóg ë nie pòddôwô sã jima. Tu biôtka ò kaszëbiznã je nazwónô „pòwszédnym chlebã”. Taczi téż titel mô jeden z nëch wiérztów „Naji chléb”.
Wiele je téż wiérztów tipiczno białczich, zerzeszonëch z rodą, òkòlim, chleba. Sprawë prosté ë blësczé człowiekòwi. Ne czãsto na bùkòliczny ôrt pòkazëją domôcé stronë Autorczi – Pażãce kòle Stãżëcë. W nëch wiérztach, w całim zbierkù, parłãczą sã dwie starnë żëcégò: ta barżi herojicznô-biôtka ò domôcëznã ë na zwëczajnô, codniowô, sparłãczonô z nôtërą. Ne drëdżé czãscy są ùbeztitlowioné, co mòże wskazëwac, że są jakbë wëjimkã wikszi cawnotë – dërchaniô kòntemplacëje nôtërë.
W „Dzéwczëcym ë różë” wikszosc wiérztów je pò kaszëbskù, le blós 7 je pò pòlskù.
W. Czedrowskô mia wëdóné pòspólno z jinszima autorama zbiérk wiérztów „Jich troje”. Pòétka ë felietonistka, wespółrobi z „Gazétą Kartëską”. Je pierszą szkólną òd kaszëbiznë, w brusczi kaszëbsczi licëji ùczëła rodny mòwë do 2002. rokù.

ps

zaczątk 


Kaszëbskô bibloteczka

1. A. G. Schneider u. C. Weigelin, Statistische Uebersicht und Register zur Karte von Herzogthum Pommern, Nuernberg, 1792.
2. Rhein Karte von dem im Lauenburg Buetowschen Kreise beleg, Koenigl. Amts Dorfe Gramenz, 1831.
3. J. Treder, E. Breza, Sytuacja socjolingwistyczna kaszubszczyzny, str. 139-166, W: Kultura – Język – Edukacja, red. R. Mrózek, Katowice, 2000.
4. E. Breza, Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany, Gdańsk, 2000.
5. F. Lorentz, Zur aelteren kaschubischen Literatur, Archiw fuer slavische Philologie, XX, 1898.
6. S. Ramułt, Kilka słów o Słówieńcach Pomorskich, Lud, R. VI, Lwów, 1900.
7. Z. Szultka, Pastor charbrowski Jan Behnka(e) – jego życie i dzieło, Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza, t. 18, z. 1, 1999.
8. E. Breza, Nazwiska Kipa, Kipka, K(i)ep, Ki(e)pke, Koepke i podobne, Rocznik Gdański, t. 59, Gdańsk, 1999.
9. F. Ceynowa, Kilke słóv wó Kaszebach é jich zémi, Kraków, 1850.
10. R. Cramer, Geschichte der Lande Lauenburg und Buetow, Koenigsberg, 1858.