7 (28) / 2003
lëpinc / zélnik

Kaszëbizna / Zdrëszëna:

• Piąti zjôzd Kaszëbów we Słëpskù
• Kaszëbskô abò môłpa pòd pôlmą
• Kaszëbskô abò nié?
• "Jo" ale nié wszãdze
• Prawa nôrodnëch miészëznów dzél 10.
• Pierszé: nie szkòdzëc!
• Rzekłe w Kanadze

Nié le Kaszëbë:

• Vojvodina = Wòjwòdina

Môl na Kaszëbach

• Swiecëno czedës ë dzysô

Kùltura:

• Mùyzka swiata - Kòl Jindianów
• Ze Słowôrza Zëchtë
• Kaszëbsczé zwëczi ë wierzenia

Turistikaka:

• Zbrzëcą ë Brdą
• Kaszëbsczé Spłënieni Czôłenkama "Szlachama Remùsa" 2003 - òdjimczi

Lëteratura:

• STOLËMË
IMIĘ??? Mamelsczi

• Rajsczé Pòwiôstczi
• Zbigniéw Jankòwsczi - wiérztë

Kabaretë:

• Do zdrzódłów - Jarosław Kroplewski

Pierszé: nie szkòdzëc!

Nie wierzã w òbiektiwną prôwdã. Ni móm téż autoritetów. Jem dërchem westrzód dosc wąsczégò ë „zascónkòwégò” karna kaszëbsczich dzejarzów, ë móm se za jednégò z nich. Czëjã czãsto rozmòwë ë pòlemiczi przë wszelejaczich zéńdzeniach abò w cządnikach. Ë ni mógã sã wëzbëc mëslë, że jesmë barżi pòlsczi jak prawie Pòlôszë (co dzél dzejarzów mô zrobioné swòjim mòtã!). Në, ale na znanka, ò jaczi mëslã to wialgô próżnosc, dôwanié òd se, lëché ambicëje, nieżëcznosc, nielëdanié – znanczi nierozwijowé ë nieùtwórczé. Cziledzesąt òsób pòdzélonëch na cziloòsobòwé, abò nawetka jednoòsobòwé partë czë frakcëje, zazdrzonëch le blós w se,

mô pòswiconé fùl stëtkòscë na kritikã ë zgardlëwé òceniwanié dzejaniégò jinszich.

Tak jakbë zabëlë ò wikszim spektrze òcenów ë czëcégò. Ny mają czãsto namienioné wiele czasu na òkazywanié so wrogòscë ë próbach zatrzëmaniô samòrealizacëje swòjich kòlégów, temù że mają jã za szkòdlëwą ë niebezpieczną.
Jô jem bùszny ë wiedno sã tim chwôlã, że wikszosc ùczałëch na gdunsczich wëższich szkòłach to Kaszëbi, że mómë autonomiczny kaszëbsczi jinstitut. To je wiedzec, nie czëjã sã ùczałim ë nim nie jem, tej ceszã sã, że chtos mądrzészi sã tim zajimô. Chòc priwatno, na przëmiôr ò znajarzach historiji gôdiwajã, że ny są jintelektualnyma nekrofilama.
Baro lubiã téż wëmiónã dbów midzë cziloma pòstójcama, co wëdôwają swòje mëslë pò kaszëbskù drëkòwóné. Kòl mie swòbòda pisënkù wëchôdô z te, że nie rozmiejã pisac pò kaszëbskù, móm gwarowé przënãtë w kaszëbiznie ë pò prôwdze tim, że je òn përznã sztëczny – nôukòwò-lëterackò-kaszëbsczi. Nié òglowi. Nie szkòdzy mie to, bò wiém, że pò kaszëbskù niewiele sã czëtô, równo jak pò pòlskù, bò we wikszoscë lëdze zwëczajno ni mają dëtków na ksążczi. Czëtającëch ò Kaszëbach a do te jesz pò kaszëbskù je tak mało, że ti co czëtają òbrzeszkòwò je to môłé geto. Dërchem natrzãsającé sã wzójno ze se

czë sztricha nad „o” mô bëc „czuder” czë „ùjt”.

A to sã stôwô wialdżim tôklã ë je òrãgą do próbë sëłów bez mòżlëwòtë kònsensusu. Z drëdżi stronë móm wialgą tczą dlô nëch lëdzy za robòtnosc ë stëtkòsc ë mòdlã sã, żebë to co robiã dlô pisóny kaszëbiznë bëło tak òglowé jak pòwszédny chléb.
Znajã taczich co spiéwają pò kaszëbskù: roka, spiéwóną pòézëją ë òglowò rzekącë: tereczasno. Ceniã jich za to, że nie spiéwają pò pòlskù czë pò anielskù, co gwës bë mògło bëc wikszą szansą na „sukces”. Chòc sã zdôrzi, że niechtërne piesnie mie sã nie widzą, tak czë jinak

je mie żôl, że ti co mògą, ni mają chãcë abò czasu

żebë pòmagac nym w rozkòscérzanim swòjégò ùtwórstwa.
Pòliticë – niechtërnëch znajã priwatno ë pò prôwdze lubiã jakno lëdzy – ale grãdo mie sã strzëmac òd taczégò stosënkù do nich jaczi òni mają do mie. Ale rozmiejã, że są samòbëtnyma pòstójcama ë tak jak jô, mają swòjã òcenã ë nôdbã.
Jedno co mie mierzy, to zéwiszcza ò jednoce. Jednym widzą sã bialisczi jinszim czôrné brutczi. Téj nie rozmiejã, czemù wszëtcë më bë sã mielë marachòwac z rudima. Mëslã, że mùszimë sã kùreszce wëlékarzëc z paranoje ë dozdrzégac wkół nas prôwdzëwé zôgróżbë. Temù bédëjã przëkôzanié na lato, ùdbã minymum, jak w medicënie: pierszé – nie szkòdzëc.

D. Król

zaczątk 



Mòżesz nas wspòmòc w wëdôwanim abò kòlpòrtażu?