|
Nié tak letkò! |
Zszargóné na zôczątkù lëpińca tôfle z nôdpisama pò kaszëbskù
we wejrowsczim ë pùcczim krézu wrócëłë nazôd na swòje place.
Jo, ale nié na długò. Starostwò wejrowsczé rzecze, że mô wszëtczé
tôfle naprawioné. Równak naji jinfòrmatorowie, jaczi czãsto
jeżdżą pò szasëjach wejrowsczégò krézu bëlë dbë, że nié wszëtczé
tôfle mają nazôd dwajãzëkòwé nôdpisë. Ni mielë prôwdë. Wszëtczé
tôfle òstałë naprawioné, ale dzél z nich òstôł jesz rôz zszargóny.
Òsoblëwie na tôfla na dardze z Lãbòrga do Wejrowa wedle najich
jinfòrmatorów mùszi bëc dërchem zamalowiwónô. Wejrowskô pòlicëjô
mô wëznôczoné nôdgrodã za wskôzanié czińców nëch aktów pòliticznégò
zadzéwkù.
Wicy czëtôj tuwò |
Słowôrz do elementarza |
Jesz
jedna bëlnô ksążka tegò samégò karna co kaszëbsczi elementôrz
sprzed czilu lat, co sã doczekôł drëdżégò wëdôwkù! Dosebno
jak elementôrz, ta tuwò je téż pëszno wëdônô.
Ùdbą je kaszëbskò-pòlsczi słowôrz, jaczi je jilustrowóny.
Jegò dërżeń je òpiarti na przódzy wëdónym elementarzu, chòc
wedle autorów słowôrz téż dôwô „słowa, jaczé autorowie mają
za wôżné, a jaczich w elementarzu ni ma” – razã to je 680
słów.
Tak jak w elementarzu, prócz spòdlowégò słownikòwi materije,
kòżde słowò je zjilustrowóné kaszëbsczim zdanim z terëczasny
kaszëbiznë, a czãsto przëmówką czë przësłowim. Są to wëjimczi
ze Sëchtë, a téż z lëteraturë, m.jn. z S. Bieszka, H. Derdowsczégò,
L. Hejczi, J. Karnowsczégò, A. Labùdë czë J. Trepczika a téż
ùtwórców czësto terëczasnëch jak W. Czedrowskô ë E. Prëczkòwsczi.
Wedle autorów we słowarzu je 750 tãgôdków, 183 przësłowia
ë 197 jidiomów. Prócz spòdlowi wôrtnotë słowarza, mómë tuwò
jak je widzec dodôwkòwą wôrtnotã – zbiér dzecny lëteracczi
materije.
Pëszné céchùnczi dôwają no, co nôbarżi je nót kòżdémù dzeckù:
ùjawerniają czarzny swiat dzecnoscë fùl òpòwiesców ë bôjków
a téż ùczą, przedstôwiającë nieznóné donądka sprawë. Bëlny
wstãp do kaszëbsczégò swiata dlô zaczinajków – nié le dzeców!
D.W. Pazdzersczi
Katarzëna Kwiatkòwskô i Witold Bòbrowsczi, ilustracëje Joanna
M. Kołyszko, Twój pierszi słowôrz kaszëbskò – pòlsczi, Fundacja
Dar Gdańska, 2003.
|
"Zrësził wiater òd mòrza"
dlô dr. Diétmara Albrechta |
Gduńsk.
Latos medal „Zrësził wiater òd mòrza” dostôł dr Diétmar Albrecht
z Lubeczi. Medal òstôł ùstanowiony przez K-PZ dlô pòjedinczëch
lëdzy ë dlô karnów, jaczé dzejającë bùten Pòmòrzégò, mają
bëlny ùdzél w jegò rozwicym ë rozkòscérzanim na gónie kùlturë,
nôùczi ë gòspòdarczi. Medal je przëznôwóny przez kapitulã
pòd przédnictwã prof. Gerarda Labùdë. Donądka medal dostelë:
ks. prof. dr hab. Janusz Paserb (Pasierb, Warszawa - Pelplëno),
prof. dr hab. Alfréd F. Majewicz (Pòznań), Ferdinand Nojrajter
(Neureiter, Austrijackô),
Gùnter Gras (Günter Grass, Niemieckô), prof. dr hab. Gerard
Labùda (Pòznań), Edward Pałłasz (Warszawa), prof. dr hab.
Hanna Pòpòwska Taborska (Warszawa), dr Hans Geòrg Zyglér (Siegler,
Niemieckô), Jerzi Slasczi (Ślaski, Warszawa), prof. Bògdan
Wachòwiôk (Wachowiak, Pòznań), red. Marian Kùbera (Warszawa).
gw, p |
Lëzëńsczi téater w Baninie |
Banino. 28. séwnika w Baninie
òdbëło sã przedstawienié „Dzéwczëca ë miedzë”, téatrowi sztëczi
napisóny przez ks. Bernarda Sëchtã. Òsta òna zagrónô przez amatorsczi
téater z Lëzëna. Tradicëje amatorsczégò téatru na Kaszëbach
są wialdżé. Przed wòjną nié rôz ùbinowiony biwôł „Agùst Szlôga”
ks. Léòna Hejczi (łoni wëdóny przez Òficynã Czëc ze Gduńska),
téż dokôz ks. B. Zëchtë „Hanka sã żeni”. W òstatnëch latach
centrama kaszëbsczégò téatru sã stałë Parchòwò ë Srôkòjce ze
swòjima przezérkama téatrów. W Srôkòjcach, òkróm te dzejôł téater
„Bina”.
Téatrã z Lëzëna czerëje Marëjô Krosnickô. Na łómanim 80. ë 90.
lat miôł dosc tëli zwënégów, a pò czilolatny paùzë terô wrôcô
na binã. Òrganizatorã przedstawieniégò je banińsczi part K-PZ.
ps
|
Nazôd do dôwnëch mionów |
Lijuwarden (Leeuwarden, Frizëjô).
Wszëtczé wòdë prowincëje Frizëjô (Fryslân) dostóną ùrzãdowé
frisczé miona. Równoczasno òprzestóną bëc òficjalné jejich
donechczasné niderlandzczé miona. W kùńcu séwnika marszôłk
Frizëje ògłosył, że 90% ze 31 gminów redżonu mô sã ju na to
zgòdzoné. Wòdë, jaczé sygają dali jak prowincëjô (na przëmiôr
Nordowé Mòrze) mdą mia dali donechczasné niderlandzczé miona.
Wszëtczé jinszé òstóną ju wnetka zastąpioné òridżinalnyma
frisczima. Prowincëjô Frizëjô ju 10 lat temù przëszła nazôd
do swòjégò òficjalnégò miona „Fryslân”, frisczi je drëdżim
jãzëkã ùrzãdowim, je ùczony w szkòłach ë ùżiwóny w pùblicznym
żëcym. Frizowie ni mają niżódny tradicëje swòjégò gwôsnégò
państwa.
gk, ps
zaczątk
|
|
Përznã smiéchù...
Zeszlë sã rôz dwaji prawnicë. Jeden gôdô do drëdżégò:
- Të tak dërch sztudérëjësz té ùstôwë ë przepisë. Rzeczë të
mie, jaczi je twój òblubiony akt sądowny.
- Szczëro móm rzec ?
- Jo.
- Òbrôz z gòłą Temidą.
* * * *
Klara baro chca stac sã znôną a bògatą ë ùmësla so robic
jakno modelka. Dosc długo szuka so taczi robòtë jaż w kùńcu
so jã nalazła. Jéj nowi przédnik chcôł jã sprôwdzëc ë rzekł
jéj:
- Na dzysô mómë przerëchtowóné pòkôzk modë. Muszã òbôczëc
jak bãdzesz so dôwa radã przed publiką.
- Bòże swiãti – òdrzekła werzasłô Klara – ale jakże jô sã
ledzama pòkôżã?! Jô doch nie môm co òbuc!
***
Jedna Kaszëbka wzãla so za chlopa Pòlôcha, chtëren ani zwëków
ani gôdczi kaszëbsczi nie znôl ani nie lëdôl. Òna mù wiedno
gôdala:
– Të sã naùczë chòc kąsk pò kaszëbskù, bò to sã cë mòże w
żecym przëdac.
– A po co ja się mam uczyć kaszubskiego? To mi nie będzie
w życiu potrzebne – gôdôl smiejącë sã chlop.
Jedną razą szlë òni nazôd cemną nocką z wiesczi zabawë. Jak
je wiedzec bialczi mają to do se, że lepi ò cemkù widzą, prawie
te, czedë chlopi so kąsk za wiele sznapsë wëpiją. Òni so tak
wiesolo szlë sztrasą, jaż wtim bialka zawrzeszczala:
– Chlopie òpasuj, plëta!
– Co, co, co? Co to jest „plëta”?
Jak òn gôdôl „co to jest...”, te prawie w nã plëtã wlôzł.
– Dlaczego mi nie powiedziałaś, że przed nami jest kałuża.
Teraz mam całe nogi mokre – riknąl zli chlop.
– To cë je dobrze, terô të wiész co to je plëta – rzekla smiejącë
sã bialka ë dodala – Widzysz të, czasã wôrt je znac kaszëbską
gôdkã.
|
|
|