9 (30) / 2003

Kaszëbizna / Zdrëszëna:

• Grobë bëlnëch Kaszëbów - Jak je nalézc?
• Gardë ë wsë w domôcym jãzëkù
• Prawa nôrodnëch miészëznów - dzél 12.
• Center wialdżégò gardu
• Samòrządzëna a Europejskô Ùnijô

Jesz rôz ò òglowim spisënkù

• Kaszëbi w nôrodnëch spisënkach
• Nôrodnosc ë jãzëk:
Czasã piselë, czasã nié...

Nié le Kaszëbë:

• Hùculskô
• Haná = Hanackô
• Kaszëbi w òczach Finów sto lat temù

Kùltura:

• Mùzyka swiata: Kòl sąsadów
• 750 lat òksywsczi parafiji
• Ze Słowôrza Zëchtë
Hùculskô

Kòłomija. Gardzëk na pôłniowò-zôpadny Ùkrajinie zamieszkóny przez kòl 70 tës. lëdztwa. Czile lat temù béł tuwò midzënôrodny zjôzd Hùcułów. Z taczi leżnoscë center gardu òstôł òdnowiony, a banowiszcze – wëzdrzi jak na Ùkrajinã baro nietipiczno – bò mô standard bezmała europejsczi. Mùzëjô Hùculsczëznë w Kòłomijë, znóné le niewialdżémù karnu cekôw turistów, mòże dostac nôwëższą òcenã. Je tak prawie mało znóné, jak baro je cekôw.
Hùcułowie mieszkelë w òbéńdze Wschòdnëch Karpatów. Jich robòtą – jak letkò sã docygnąc bëło pasturstwò. Do 1939. rokù jejich zemie bëłë bënë pòlsczégò kraju, pùzni w Ùkrajinsczi Socjalisticzny Redzecczi Repùblice. Jaczi béł stosënk jedny a téż i drëdżi włôdzë do Hùcułów, letkò sã domëslëc. Wschòdné Karpatë są corôz barżi znóné ë słowò "Hùcułowie" zaczinô sã kòjarzëc- ni ma przë tim w Pòlsce niżódny ksążczi ò jejich dzejach ë kùlturze. Òsoblëwie ò jejich dwadzestowiecznëch dzejach!
Nôbëlniészim dokôzã namienionym nemù môłémù nôrodowi, jaczi terôzkù mô swòjã òdrodã, je „Na wësoczi pòłoninie” Stanisława Wincenca (S. Vincenz, Na wysokiej połoninie). Gôdô ò Hùcułach pëszno, ale tak, jak sã gôdô ò ùmarłëch, a jejich kùlturã mô za dzél miticzny ùszłotë. Na pòzdrzatkù Wincenca kùńczi sã tak pò prôwdze całô naja wiédzô ò Hùcułach. Hùculsczëzna zôs nieùbëtno zblëżô sã do zonë mitu ò straconym raju.
Nie je to nôlepszi ôrt pòznaniégò drëdżégò nôrodu ë jegò kùlturë. W dzejowi spójnoce historije Hùculsczëznë je wialdżi niezbadérowóny ë nieòdkrëti dzél. Są nym kawle Hùcułów òd Drëdżi Swiatowi Wòjnë do dzysodnia. Czë dërchem roscącé zacekawienié Hùcułama we swiece ë pòliticzné zjinaczi na Ùkrajinie wnetka wëmażą biôłé plamë z jejich dzejów? Chcemë le miec nôdzejã, że jo.


      

M. Sachajkò

zaczątk 


Môłi słowôrzk hùculskò-kaszëbsczi:

Skit – klôster
Słoboda – swòbòda
Sumno – smùtno
Tuha – tesznota
Smereka dana
Tucza – blóna
Zmyj/zmyja – dragòna
Lelio – tatk
Lecki – pòlsczi
Łaja – karno wòłków
Mołodyca – białka (takô, co mô chłopa)
Myr’om (apòstrofa je to przëcësk na „o”) – mir z wama! (ùżiwô sã jak Niech bãdze pòchwôlony)
Pohany – lëchi
Powiastun – gôdajk
Cara – zemia
Do cotu – dokładno
Furdyga – sôdzô