Laplandëjô to krajinô, jacza òbejmëje czãsc Skandinawsczégò ë Kòlsczégò Cëpla.Dzysdzéń Laplandëjô leżë w nordowi Finlandëji, w czãsce òkòma pòlarnym krãgù.Je to dzéwé ë słabò zalëdzeniony môl (òbeńda). Przistãpù do niégò barni sërowi klima ë ùrzasnô nôtëra. W letniéch miesącach słuńce ni zachòdzë nad Laplandëją (2-3 miesące), zôs zëmą zjôwia sã na pôrã gòdzën dzénnié. Temperatura spôdô niżi 30 gradë, le sëché wiodro łagòdlëwë skùtczi marzu. Nocama mòżna zdzëwòwac farwnë pòlarnë rzozë.Krajinã tą mieszkiwają cwiardi chòwôczë reniferów. jednowczasowò wrażlëwi na piãkno mùzyki. Laplandëjów mùzyka céchuje sã wëjinkòwą apartnotą. Dostrzegalne są zrzeszë z mùzyką nordowò - azjatcczich nôrodów (Òstjaków, Giljaków, Ajanów). Dokôzują tégò piesnji ò zwiérzãtach, tuńce zrzeszóne z jachtë na miedwiédzë, szamańsczé prakticzi ôs parłãczenë z nimi jinstrumentë (np. bãben). Nôbarżi charakteristnym mùzycznym ôrtem je "joikù" (krótczi wòkalny dokôz, jimprowizowany bes tekstu abò z niewiôldżą wielëna słów). Pòpùlarnë są piesnji: pastersczë, wieselnë, wanożnë, kòlibiónczi, zwëkòwi, dzecczi, lirëcznë (np. wieczórnë), szamańsczë ò epicczim charakterze (òpòwiesce szamanów). Niechtërne jinstrumentë pòchòdzą òd Finów (kantele - strënowi jinstrument), òd Szwédów (trembitë - pastersczé trąbë), òd Rusków (ùstna brëmza) ë jich: szamańsczé bãben, jednozwãkòwi flétë, grochotczi, czuryndżi. Stolëcą Laplandëji je Rovaniemi, a 8 km òd gardu nalôżë sã Wies Swiãtégò Miklosza.Òna pò prôwdze jistnieje. Wies ta przedstôwia sã baro widzało.Je tuwò: Przédné Biuro Swiãtégò Miklosza, Przédné Pòczta Swiãtégò Miklosza, Restauracëjô Swiãtégò Miklosza, Jawny Lecadłowô Hôwinga. A w swiãtnym cządzie na dwiérzach biura widnieje tôfelka ùrzãdowaniô Swiãtégò Miklosza (òd 9 do 19).A Swiãti Mikolsz béł...Dôwno, dôwno témù, żëł dëchòwny, jaczi bë chcôł bë lëdzë bëli szczëstlewi. Przez całe żëcé pòmôgôł biédnym. Robił to w ôrt tak diskretny, że nicht z òbdôrzënëch ni docëgôł sã skądka biorą sã szlachë nalôżane pòd dwiérzama abò òkno. Dobrodzeja ni żda dobrégò słowô, le równak to dôła sã czëc pòmión pò całim swiece. Wnetka dëchòwny òsta biskùpem, a czéj jégò żëwót dobiegôł kùńca (6 gòdnikô) - òstôł swiãtim.Swiãti Miklosz je przede wszëtczim patrónem dzëce ë jich ulubionym swãtim. Je Òn przestôwóny w dłëdżéj pùrpùrowéj ruchno, z biskùpòwą palëcą ë wësoką czôpë, zwónéj mitrą. Colemało dwiegôł wëpóny miészk, a chto sã do Miklosza szczëro pòmodlił, òtrzimëwôł to czégò pragnął...Swiãti Miklosz jistnieje, a më co rokù przekònujemë sã ò tim.Swiãti Miklosz je téż na Kaszëbach. Je Òn patrónem rëbôków, jaczé mòdlą sã do Niégò w razą zagrôżba na mòrzu. Pòwsta czedës historëjô ò Swiãtim Mikloszu: "Czedës rëbôków z Bòru naszła sztrom na mòrzu ë zagrôżnãło jim niebezpiek ùtonieniô. Jeden rëbôk, przëchôdôł z jedinczą córką, przërzékôł, że òddôł ją do klôsztóru, jeżlë wëretëje jich Swiãti Miklosz. Pò dopłëniãcu na brzég, rëbôk zamienił zdanié ë nie dotrzëmôł słowa". Zdarzenié to bëło baro głosné, dlôte pòwsta wiérztka:
Swiãti Mikloszu,
Pòmóż nóm do kraju,
Jedinczą córjã móm-
Do klôsztóru dóm.

A czéj przëbëli do kraju, rzekł:
- Terô mie mòrze "Kùsnij" w plec
Mòja Klara mùsi dóma bëc.

A. Bradtke

zaczątk