1 (32) / 2004

Kaszëbizna / Zdrëszëna:

• Młodé Żukòwò
• Co ù naji:
••• Kaszëbizna w Brnie
••• Kònferencëjô regionalëstów
••• Zymk w Żukòwie
••• Òdszedł 20 lat temù
• Pô prôwdze kaszëbskô firma
• Mòja kaszëbskô stegna
• Nim zażëjesz... przëczëtôj

Lëst do redachcëje

• Nieszmaka!

Kùltura:

• Wëstôwk nôstarszi kaszëbsczi pismieniznë
• Lëteracko-jãzekòwô seminarëjô w Wejrowie
• Rómk w rozpùstach... ò Zôpùstach
• Mùzëka swiata-Daleczé Jindie?
• Michôł Roschek - wiérztë
• Ze Słowarza Zëchtë
• Pòleca z knégama

Do smiéchù:

• Na łôwce (wedlë tegò co je widzec)

Wëwiôd:

• Wëwiôd z profesorã Jerzim Trédrã, mòwnoùczałim z Gduńsczégò Ùniwersytetu, redachtorą reedicëje znormalizowónégò ë scalonégò Słowôrza Sztefana Ramùłta z 1893 rokù

Wëstôwk nôstarszi kaszëbsczi pismieniznë
16 gòdnika w wejrowsczi Mùzeji Pismieniznë ë Mùzyczi Kaszëbskò-Pòmòrsczi miało môl ùroczësté òdemkniãcé wëstôwkù, jaczégò jesz na kaszëbsczi zemi nie bëło. W przëtomnoscë midzë jinszima starostë Józefa Reszczi ë bëlnégò znôjôrza kaszëbsczégò jãzëka, mieszkeńca gardu Wejhera, prof. Jerzégò Trédra, direchtór Mùzeùm, Bògùsłôw Bréza przëwitôł gòscy, a wastnô kùstosz Grażëna Wirkùs rzekła czile słów ò przërëchtowaniém negò niecodniowégò wëstôwkù.[...]

Lëteracko-jãzekòwô seminarëjô w Wejrowie
6 gòdnika (sobòta) 2003 rokù w sedzbie Mùzeùm Pismieniznë ë Mùzyczi Kaszëbskò-Pòmòrsczi w Wejrowie òdbëła sã lëteracko-jãzekòwô seminarëjô kaszëbsczich pismienników. Króm wëżi wspòmnionégò Mùzeùm òrganizatorã negò zéńdzeniégò béł Institut Kaszëbsczi. Na seminarëją skłôdałë sã przede wszëtczim dwa referatë, chterné wëgłosëlë profesorzë Jerzi Tréder ë Jerzi Samp. Béł téż czas na diskusëjã, òb czas chterné bëtnicë zéńdzeniégò mielë leżnosc òdniesc sã do tégò, ò czim gôdelë referencë.[...]

Òdszedł Friedhelm Hinze
5 gromicznika ùmarł Friedhelm Hinze - nadzwëkòwi slawista, bałtolog, etimòlog, chtëren przede wszëtczim pòswiãcył sã badérowaniu kaszëbiznë.

F. Hizne ùrodzył sã 4 zélnika 1931 r. w Hetzdorfù kòle Prenzlaù (Brandenbërgia). Pòlsczégò jãzëka naùcził sã òd dzecy pòlsczich robòtników, zesłónëch do Niemców w czasu 2. swiatowé wòjnë. Kaszëbsczi pòznôł ju pò wòjnie.
Pò skùńczeniu ùniwersytetu miona Humbòldta w Berlënie (diplomòwi dokôz zrobił ù pòlonistë prof. Wiktora Falkenhana) dostôł w 1955 r. robòtã w Slawisticznym Jinstytuce Akademijë Noùk Niemiecczi Demòkratny Rebùbliczi, gdze robił m.jin. nad wëdanim ë prowadzeniem dali kaszëbsczégò słowôrza Pomoranisches Wörterbuch Fridricha Lorenza, co to nen słowôrz òstôł doprowadzony do lëtrë „P”.
Hinze béł autorã wicy jak 200 nôùkòwich dokôzów, z chtërnych wiele tematiczno tikô sã kaszëbiznie. Òkróm Lorentzowégò Pomoranisches Wörterbuch wëdôł Der kaschubische Dialekt von Gorrenschyn (1959, to je téż dokôz Lorenza), Die schmolsiner Perikopen (1967), Altkaschubische Gesangbuch (1967) ë jinszi rzeczë. Je aùtorã pierwszégò etymòlogòwégò słowôrza kaszëbsczich zapòżëczonëch słowów: Wörterbuch und Lauthlere der deutschen Lehnwörter im Pomoranischen (Kaschubischen) (1965). Napisôł téż wiele recenzëjów (przede wszëtczim w Zeitschrift für Slavischen Philologie ë Zeitschrift für Slawistik), m.jin. zbierów Atlasu językowego kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich czë Słownika gwar kaszubskich na tle kultury ludowej ks. B. Zëchtë, a téż artiklów m.jin. ò F. Lorenzu, F. Cônowie, A. Bùdzyszu czë J. Drżéżdżónie. Kòrespòndowôł z wieloma kaszëbsczima ùtwórcama m.jin. J. Rompsczim, J. Trepczikã, L. Ropplã czë A. Naglã.
Za swòjé badérowania ë propagòwanié kaszëbiznë w swiece F. Hinze òstôł w 1983 rokù wëprzedniony Medalã Stolëma - nôwëższim kaszëbsczim ùhonorowaniém, przëznôwónym bez gduńsczé Karno Sztudérów Pòmòranijô.
Ùroczëstoscé pògrzebòwé F. Hinza òdbéłë sã w Berlënie w sobòtã 14 gromicznika.

Jôbard

zaczątk 


W skrócënkù

17. 01. minã 4. roczëzna smiercë ks. prałata Hilarégò Jastaka, zwónégò Królã Kaszëbów. Ksądz Jastak z Kòscérzënë béł dëchòwim prowôdnikã żôłnérzów Krajewi Armije ë Szarëch Szeregów òb 2. Swiatową Wòjnã. Òb czas PRL-u dzejôł aktiwno jakno direchtór gdińsczégò CARITAS ë béł zdrëszony z òpòzycëją. Dzãka jegò staróm òstôł wëbùdowóny we Gdini kòscół Nôswiãtszégò Serca Pana Jezësa. To wszëtkò sã nie widzało władzóm, ë bez to béł dërch ùscegòwiony. ùmarł mającë 85 lat.[...]

zaczątk 


Nowô Pomerania

Pòd kùńc stëcznika ùkôzôł sã nowi numer Pomerani. W cządnikù zmieniło sã wiele, temù téż tu pòswiãcywómë jemù kąsk ùwôdżi.
Nowô Pòmerania na pierszi wezdrzenié widzy sã. Kąsk gòrzi je bëne, ë nie jidze mie tu ò zmianã papioru na łiszczący sã, ale przede wszëtczim ò skłôd. Jem dejade zycher, że nen numer bëne tak wezdrzi bez to, że w Pomeranii zaszłë zmianë redachcëjne ë terô robią ją w dzélu nowi lëdze, chtërni szëkają dlô swòjégò cządnika nôlepszi drodżi na przindnotã, ë nen numer je jesz doswiodczeniowi.
Szkòda je, że z miesãcznika Pomeranii sta sã dwamiasãcznikã. Przëczëną są dëtczi. Tëch to pò prôwdze wiedno felejë.
Redakcëjô Òdrodë żeczë tedë Pomeranii dalszégò brzadnégò dzejaniô ë bë jak nôrechli sta sã znôw ùkôzëwa sã co miesąc.

G.J. Schramke

Pomerania
Adres redachcejë: 80-837 Gduńsk
ùl. Straganiarskô 21-22
tel 058/301-27-31
é-mejl: red.pomerania@wp.pl
przédny red. Artur Jabłońsczi

zaczątk 


Kònkùrs miona J. Drzéżdżóna

Kònkùrs prozatorsczi miona Jana Drzéżdżona òstôł ògłoszony przez Mùzëją Pismieniznë ë Mùzyczi Kaszëbskò – Pòmòrsczi we Wejrowie. Nen bãdze w dwùch kategòrijach – òpòwiôdanié-esej pò kaszëbskù abò òpòwiôdanié-esej pò pòlskù, ale co mô kaszëbską témã. Warënkã ùczãstnictwa je sélanié niepùblëkowónëch przódzy dokôzów w 3 sztëkach do 30. łżëkwiata na adresã Mùzëje – Zómkòwô 2a, 84-200 Wejrowò. Kòżden dokôz mô bëc òpatrzony zéwiszczã, jaczi mô bëc téż na zamkłi kùwerce w jaczi mdze pòdóné: miono, nôzwëstkò ë adresa autora. Żdają nôdgrodë: 1. môl – 1500zł, 2. môl - 1000zł, 3. môl – 500zł. (P.S.)

zaczątk 


Na gromicznik

Czéj dzéń Matczi Bòsczi Gromiczny pògódny,
Bãdze rok miodny,
Czéj kòmùdny,
Bãdze gburny (brzadny)

Swiãti Walãti, czéj òdmrozë piãtë -
Na wëżëwienié wëprzedôwaj nôrzãda

Czedë Sw. Macéj lodu nie topi -
Bãdą długò dmùchalë w rãce knôpi

przërechtowa A. Bradtke