1 (32) / 2004

Kaszëbizna / Zdrëszëna:

• Młodé Żukòwò
• Co ù naji:
••• Kaszëbizna w Brnie
••• Kònferencëjô regionalëstów
••• Zymk w Żukòwie
••• Òdszedł 20 lat temù
• Pô prôwdze kaszëbskô firma
• Mòja kaszëbskô stegna
• Nim zażëjesz... przëczëtôj

Lëst do redachcëje

• Nieszmaka!

Kùltura:

• Wëstôwk nôstarszi kaszëbsczi pismieniznë
• Lëteracko-jãzekòwô seminarëjô w Wejrowie
• Rómk w rozpùstach... ò Zôpùstach
• Mùzëka swiata-Daleczé Jindie?
• Michôł Roschek - wiérztë
• Ze Słowarza Zëchtë
• Pòleca z knégama

Do smiéchù:

• Na łôwce (wedlë tegò co je widzec)

Wëwiôd:

• Wëwiôd z profesorã Jerzim Trédrã, mòwnoùczałim z Gduńsczégò Ùniwersytetu, redachtorą reedicëje znormalizowónégò ë scalonégò Słowôrza Sztefana Ramùłta z 1893 rokù

Wëstôwk nôstarszi kaszëbsczi pismieniznë

16 gòdnika w wejrowsczi Mùzeji Pismieniznë ë Mùzyczi Kaszëbskò-Pòmòrsczi miało môl ùroczësté òdemkniãcé wëstôwkù, jaczégò jesz na kaszëbsczi zemi nie bëło. W przëtomnoscë midzë jinszima starostë Józefa Reszczi ë bëlnégò znôjôrza kaszëbsczégò jãzëka, mieszkeńca gardu Wejhera, prof. Jerzégò Trédra, direchtór Mùzeùm, Bògùsłôw Bréza przëwitôł gòscy, a wastnô kùstosz Grażëna Wirkùs rzekła czile słów ò przërëchtowaniém negò niecodniowégò wëstôwkù.
No przërëchtowanié nie bëło letką sprawą, bò wnet wszëtczé ekspònatë bëło nót sprowadzëc ze zbiérów jinstitucëji bùten Kaszub. Ne, co są gromadzoné w greńcach Pòlsczi, ùdało sã wejrowszczim mùzealnikóm wëpòżëczëc ë zrëchtowac piãkny, symbòlny przezérk wielestalatnëch tradëcëji kaszëbsczi pismieniznë. Felowało leno òriginalnëch wëstôwin z niemiecczich archiwów z Berlëna ë Greiswaldu, gdze téż je dosc tëli stôrëch pamiątków najégò pisenkù. Ale nawetka króm tegò, wëstôwk bùdzy zdzëwòwanié dlô trëdu ë robòtë, wëkonóny dlô zajistnieniô ny ambitny a brëkòwny ùdbë.
Dzãka temù, pierszi rôz w historëji, mómë leżnotã òbezdrzec w jednym placu wszëtczé nôstarszé przëmiarë naji tatczëznowi pismieniznë, òd Dëchòwnëch piesni dr. Môrcëna Lëtra z 1586 r. ë Môłégò katechizmù niemieckò-wandalsczégò abò słowiańsczégò z 1643 r. bez tzw. Perikòpë smòldzyńsczé (XVII/XVIII w.), Przësãdzi z Wierzchòcëna z lat 1706-22 czë rãkòpis słowôrzka Mrągòwiusza z 1826 r. jaż pò 19. stalatné ksążczi Floriana Cenôwë, taczé jak: Pińc głównëch òddzałów ewanielicczégò katechizmù z 1861 r. ë Zarës do gramaticzj kaszëbskò-slowińsczi mòwë z 1879 r.
Wôrtnota nëch wëstôwin je tak wiôlgô, że wëstôwk ùda sã zjiscëc midzë jinszima dzãkã jednémù z dobrzinców, tj. Jinspektoratòwi Pòlsczégò ùbezpieczeniowégò Zakłôdu w Wejrowie, jaczi sã zgòdzył wëstawic darmôk pòlisã òd wszelejaczich nieszczëstlëwëch przëtrôfków, co bëło pierszą zastrzégą jinstitucëji, chtërne pòżëczëłë ekspònatë ze swòjich zbiorów.
Wëstôwk mdze dérowôł nôkrócy do kùńca gromicznika ë jidze gò òbezdrzec co dzén òd pòniedzôłkù do piątkù w gòdz. 8-15 w sedzbie Mùzeji w Wejrowie przë szaseji Zómkòwi 2A. Czej chto chce to zrobic w jinszim czasu, téż je to mòżlëwé, leno pò wczasniészim zgłoszenim do przédnictwa Mùzeji (tel. 058/672 29 56).

zaczątk 



Wôrt je wiedzec, że...

...zôczątczi kaszëbsczégò lëteracczégò jãzëka parłãczą sã z XVI stalatém ë z kòscelną pismienizną Zôpôdnégò Pòmòrzô. Równak nie skùńczëło sã to pełnym rozwicym, bò kaszëbizna òsta wëpiartô w codniowim żëcym bez niemczëznã. Zôczatk ë spòdlé pòd niesakralną lëteracką pismieniznã, jakô sã rozwijô do dzysô, dôł w pòłwie XIX stalatégò, òjc kaszëbsczi nôrodny rësznotë, Flórian Cenôwa.

P. Bréza

Na Jinternece nigdë ni môsz
wszëtczégò…

żebë miec wiedno całą Òdrodã, wiedno na czas – òbacz tuwò
Mòżesz nas wspòmòc w wëdôwanim abò kòlpòrtażu?

Napiszë do naju!