D.Szëmikòwsczi
W
nym rokù, drëdzi ju rôz w dzejach, Kaszëbi mdą swiãtowac –
na wdôr pierszi pisóny wzmiônczi ò Kaszëbach – dzéń 19 strëmiannika.
Nen dzéń karno kaszëbsczich dzejarzów ùznało za nôbëlniészi
ë nôbarżi pasowny na kaszëbsczé swiãto.
Jako do te doszło? W 2002 r., nacza sã òglowô debata. Debatowanié dérowało
z przeriwkama wnet dwa lata. Bëtnice diskusëji wskôzywelë
baro rozmajité wëdarzenia, jaczé mògłëbë bëc ùznóny za pasowné
na swiãto. Midzë jinyma bëłë to zjôzd w Gąsawie (1227 r.)
ë dobëcé najégò ksyżëca Swiãtopôłka Wiôldżégò nad pòlsczima
panownikama, pò jaczim Gduńsczé Pòmòrzé stało sã niepòdległim
państwã, ùkłôd w Kãpnie (1282 r.), na pòspòdlim chtërnégò
nasz kraj nazôd sã sparłãcził z Pòlską, wëdôwk manifestu Kaszëbi
do Pòlôchów Floriana Cenôwë (1850 r.), czë zdënk Pòlsczi z
Bôłtã (1920 r.). Kù reszce òstało na tim, że pasownym wëdarzeniém
mdze wëdanié bùllë bez Òjca Swiãtégò Grégòra IX z 1238 rokù,
w jaczi mòżna przeczëtac taczi słowa: „Donatio domus in Staregrod
a bm. B(oguslao) duce Cassubiae ac B(oguslao) filio eius facta
confrimatur”. Grégòr IX zeswiôdczô nadanié dobrów joannitóm
ze Stargardu, bez – ju tedë ùmarłëch (bm – bonae memoriae)
– kaszëbsczich panowników Zôchòdnégò Pòmòrzégò, Bògùsławów
I ë II. Nie wiémë czë Bògùsłôw I (*kòl 1130, +1187) ë Bògùsłôw
II (*1178, +1220) ùżiwelë kaszëbsczi titëlaturë. Pierszim
kaszëbsczim panownikã, jaczi sã nazywôł ksyżëcã Kaszëb béł
gwës dopiérzë Barnim I (*kòl 1210, +1278).
Ùdba swiãtowaniô 19 strëmiannika òsta téż pòpiartô bez nôleżników
Stowôrë Remùs na zéńdzenim 8 stëcznika 2004 r. ë karno kaszëbsczich
dzejôrzów, jaczi sã pòtkelë w Jastarni, w pòłwie strëmiannika
ùszłégò rokù. Wiôldżi cësk na nen wëbiérk miôł fakt, że je
to mirné wëdarzenié, nie je procëm nikòmù sczerowóné, pòdsztrëchiwô
dôwné dzeje Kaszëbów ë parłãczi Kaszëbów z Kòscołã. Nen dzéń
mògą swiãtowac wszëtcë Kaszëbi, ti co sã czëją Pòlôchòma abò
Niemcama, ë ti co są apartnym nôrodã, dlô chtërnych je to
nôrodné swiãto. Na zéńdzenim w Jastarni téż ùsejmòwóno, że
ùroczëzna mdze w Gduńsku na Dłudżim Rënkù, kòl Krësztofa,
to je Neptuna.
19 strëmiannika 2004 r. przëszło swiãtowac kòl 17 lëdzy, westrzód
chtërnëch bëlë téż nié-Kaszëbi. Pòd Krësztofã òdspiéwôny òstôł
kaszëbsczi nôrodny himn Zemia Rodnô, rôzdôwóné bëłë lecónczi,
jinformòwôné bëło ò Kaszëbach ë swiãce. Całô manifestacëjô
zaczekawia ni le samëch mieszkańców Gduńska ë wanożników,
ale téż gazétników. Bëtnicë przërzeklë sã pòtkac za rok ë
w wikszim karnie.
W nym rokù swiãto 19 strëmiannika je ju wpisóné w kalãdôrz
jimprezów ZG Kaszëbskò-Pòmòrsczégò Zrzeszeniô. Wedle ùdbë
òrganizatorów swiãtowanié mdze sparłãczôné z wësłëchaniém,
w òlëwsczi katedrze, ù grobów najich ksyżëców, religijnégò
dokôzu, jaczim je Pierszô Kaszëbskô Pasjô. Terô przënôlégô
miec nôdzejã, że dzéń 19 III stónie sã na wiedno kaszëbsczim
swiãtã.
zôczątk |