| Cziedës w mòje rãce wpôd zbiórk wierztków
Jôna Kôrnowscziegò, chtëren miôł zewiszcze „Jô bëm leno chcôł...”.
Jô żem czëtôł „Jadamwi Rôj”, „Jô bëm leno chcôł...”, „Płiną
szeptë”- jegò nôjbarżi znône wierztczie. Ale rôz jô żem zaczan
czëtac wierztka „IV”, ë cos
we mnie zaczãnô dërgòtac, rosnąc. Cos rôdzëc. Jô żem przeczëtôł
rôz, drëdżi rôz...
„Jônie, brace, drëchù të mój nôjmilejszi!”- wiacy żem nie
mógł pòwiedzec. Kôżde słowò, kôżdi wers bliży kùńca ti wierztczi
bôł dla mnie jah sztich w piers, jah ùderzënk w twôrz. Szarpnano
mòją dëszą, mòjim kaszëbsczim sercem. „No doch tak to bëło.
No doch tak to je”- gôdôło w mòjim westrzódkù .
Jôn Kôrnowsczi w sztërëch taczich czãscach pòkôzôł dzeje
kaszëbscziegò nôrodu, òd baro dôwnich czasów, czasów, jah
òn bôł eszczi dzeccziem, do jegò dorosłoscy, do jegò dzysejszegò
żëcegò, w chtëren dzywny los gò szmërgnąn. Ë chòc to je wierztka
napisônô wiele lôt temù, to òna je durch aktualnô. Kôrnowsczi
w „IV” pòkôzôł, jah nôjmilejszi bracczi, nibë Kain, mòże zdradzëc
drëdżiegò, jah bracczi zdradzëł braccziegò.
Kaszëba, Pòlôch, Rusk, Biôłorusk, Ùkrajińc, Serba, Bùlgara,
Slowena, Macedóna, Łużëczóna, Czech, Słowôk są z jedny Nënczi,
ë z jednegò òjca. Jich miona to Słowiónka ë Słowión. Ë tak,
jah wszetczie dzecë, tak ë òni roslë, dorôstalë ë òdchòdzëlë
z rodny chëczë, bë isc na swòje, bë wëbùdowac włôsny dom.
Ë cziedës Kaszëba pòlôzł w swiat szëkac na nim swegò mniejsca.
Przelôzl Wisła, Notec. Dolôzł tam, chdze je sztrąd Bôłtu.
Pòlôzl na óst, chdze Wisła wòdë swe toczy. Pòlôzl na west
ë dolôzł jasz do Łaby. Ë we ti krôjnie sa wnarzëł. Ale nie
dône mù bëło żëc dłëgò w spòkòjnoscë. Walczi srodżie mùszôł
toczëc z Mniemcem, Deną ë bracczim- Pòlôchem. Pózni ë Pòlsce
zle sã dzało, krôj rozbiti na dzele, słabim sa stanąn na ùderzënczi
nieprzëcelów. Na òstatkù bracia mòc swą złączëlë, bë dôc rada
nieprzëcelowi. Pò wielu lôtach biôtków, nieprzëcele òstalë
pòradzony. Młodszi brat, chcôł òdejsc ë żëc na swòjim, jah
za dôwnëch lôt, ale Pòlôch, chtëren w mòc ùrosnąn rzeknąn
: „NIÉ!” ë wëmierzëł barń w piers swegò niedôwnegò zrzesznika,
swegò brôccziegò ë zmùszëł gò do zegnacu karkù, do wzãcu wiãzów
ë służeniu. Tak brat braccziegò zdradzëł, tak brat stôł sa
Kainem! Tak zabrôł mù wòlnosc. Tak z chacią ë dësza kaszëbską
bë wząn, bë ùpiechać ją ë zeswinic. Ë już òd piãcuset lôt
Kaszëba służë Pòlôchòwi, je òkrëszënë ë bëlecajstwa ze stołu
jegò. A Kôrnowsczi eszczi do terô słowama wierztczi gôdô do
naju, bùdzy:
Czë të mùszisz służëc mù?
Wiecznie kùszac jegò dłóń?
Ëżi czujesz mòc, to wstóń.
Ëżi chcesz, to badzesz pón.
Ë terô jô sã Ce pitôm, Kaszëbò: „Czë Të tegò CHCESZ? Ce chcesz
wstac? Bëc sobie pónem? A mòże të , Kaszëbò, ju żes tak dłëgò
kùszał dłóń twegò póna, tak dłëgò jôdł bëlecajstwa z jegò
stoła, że mòże kùsznace ti rãczi to dlô cë nôjwiãksza tczëwôrtnosc,
a to bëlecajstwò to nôjlepszi kawałuszk? Mòże të, Kaszëbò,
ju żes zabôczëł, że të jes Kaszebą? A mòże të ju żes tak dłëgò
bôł słëgą, że òd póna swegò nawùczëłes sa, jah cziej môlpa,
naśladować gò ë w wzgardze mniec swój narôd, gôdac ë sromòtac
sa tegò, że jes Kaszëbą? Nowùczëłes sa gôdac że të jes Pòlôch?
Kaszëbò! Gôdôm do Ce! òbùdz sã ë zapamiãtëj, że të żes wiedno
bëł Kaszëbą, të wiedno bãdzesz Kaszëbą, nichdy Pòlôchem. Zapamiatëj
tiż, że Pòlôch to Twój słowiónsczi bracczi, leno bracczi.
Jaroszk z Rëmla
zaczątk
|
