2 (23) / 2003

Kaszëbizna / Zdrëszëna:

• Jakô mòżé bëc autonomijô ?
• Prôwdzëwô kaszëbskô bùdowizna

Kùltura:

• Kaszëbsczé zwëczi ë wierzenia
• Ze Słowôrza Zëchtë

Lëteratura:

• J. Kroplewski - wiérztë
• Roman Drzéżdżón - Swiatë

Ze Słowôrza Zëchtë…

Ò tim, jak ptôchë wëbiérałë króla

Jak ptôchë wëbiérałë króla, té òne ùradzëłë, że ten, co nôwëżé pòdlecy, bãdze jich królã. Béł taczi môlińczi ptôch, co wiedzôł, że nôwëżé pòdlecy òrzéł i òn so ùsôdł òrzłowi na krzebt. Jak òrzéł pòdlecôł baro wësok i widzôł, że niżóden ptôch gò ju nie dogòni, tak òn so mëslôł: „Jô tak a tak bãdã królã, bò wëżé mie nicht nie pòdlecy”. I zaczął nazôd lecec na zemiã. Té ten môłi ptôszk pòdlecôł z té òrzła trzë métrë do górë i zawrzeszczôł: „Jô jem król, jô jem król”. Òrzéł widzôł, że tim królã nie òstôł i sã mòcno rozgòrził na té ptôszka. Jiné ptôchë nie chcałë, żebë ten nômiészi béł jich królã i zrobiłë drëdżé wëbòrë, że ten bãdze królã, chto wléze nôniżé. Tak ten môłi ptôszk wlôzł w mëszą dzurã i znôł béł nôniżé i wrzeszczôł: „Jô jem król, jô jem król”. Té wszësczé ptôchë rzekłë: „Òn ni mòże bëc naszim królã, chòc òn wlôz nôniżé, ale z té dzurë òn nie wëléze”. Rozkôzałë sowie, żebë pilowa kòl té dzurë, tak żebë òn stądka nie wëlôzł, le tam zdechł. Sowa pilowa, ale na dzurã zdrzała le jednim slépiecã. Rôz tim, a rôz tim. W kùńcu, jak òna miała jedno slépiã zamkłé, a drëdżim zdrzała, chcała zamknąc to òdemkłé, a òdemknąc to zamkłé slépiã. Jak òna zamkła to òdemkłé, té zabôcza òdemknąc to zamkłé slépiã i ten môłi ptôszk wëlecôł i wrzeszczôł: „Jô jem król, jô jem król”. Wszësczé ptôchë rozgòrzëłë sã na sowã i zaczãłë ją gòńic, tak że òna sã mùsza schòwac w cemni las i òd te czasu sowa na dniu spi, a w nocë òna lôtô, bò mô strach jinëch ptôchów. A ten môłi ptôszk òstôł ptôszim królã i czãsto w lese w taczich dankach spiéwô: „Jô jem król, jô jem król”. A że òn sedzôł w mëszé dzurze, przezwałë go ptôchë mëszikrólã.

Ò trzech mòrach

Bëlë sobie môli gbùrcë. Òni mielë trzë dorosłé córczi. Te córczi bëłë wiedno taczi zmarszczałé, spiącé i pòkaleczoné. Té lëdze nie wiedzelë czemù òne taczi bëłë. Zdarzëło są rôz, że przëszedł ùbòdżi na noc. Òn w nocë czuł, jak òne z jizbë wëszłë bùten i przëszłë jaż nad pòrenkã dodóm i jak òne sã do se jiscëłë. Jedna gôda: „Jô jem dzisô ògromno pòtłëkłô, bò jô mòrzëła kònie. Jô ni mògła jednégò kònia ùnëkac i òn mie mòcno pòkòpôł”. A ta drëgô gôda: „Jô mòrzëla drżón. Jem caleszinkô pòpchônô i pòkaleczonô”. A ta trzecô gôda: „Jô mòrzëła wòdã. Jem całô przemikłô i zezëbłô. Jô sa rôz nie czëjã”. I tak so wszëtczé miedzë sobą jiscëłë, że jaż nie bëło mòżno: „Òb dzéń robic, òb noc nie spac. Më tegò nijak nie przeżëjemë”. Skòro òne ùdrzemnëłë, té òjc jich bùdzył: „Në, té le wstajôta, dzëwczãta!” Té ten wãdrowczik sã òdezwôł i rzekł: „Dajce le jima jesz pòkù, niech so jesz perzinkã pòleżą. Òne le dopiérze przëszłë zmarachòwóné dodóm. Reno, jak ten wãdrowczik wstôł, té òn tim lëdzom pòwiedzôł, że jich córczi są mòrë i co òne mòrzëłë.

Ze Słowôrza Zëchtë przërëchtowôł Jôbard

zaczątk 


Mòżesz nas wspòmòc w wëdôwanim abò kòlpòrtażu?