P.Bréza

Jakno, że Ustôw ò nôrodnëch ë etnicznëch miészëznach a regionalnëm jãzëkù mô wnet kriticzné znaczenié dlô, mómë nôdzejã, nié leno zachòwaniô, ale ë rozwicô kaszëbiznë, temù na téma bãdzë baro czãsto przëtomnô na starnach najégò cządnika. Je wiedzec, że sóm Ùstôw nie mdze wiele wôrt, czej kaszëbsczé ùrzãdë nie wprowadzą gò do codniowi prakticzi. Ë prawie ò tim, co sã terô robi, żebë Ùstôw nie òstôł leno skrôwkã papióru– chcëmë pisac.
Tak jak przë rëchtowanim Ùstawù w pòlsczim Sejmie, tak ë terôzka przédny cãżôr kòòrdinowaniô wprowadzaniô Ùstawù mô na se wzãté Kaszëbskò - Pòmòrsczé Zrzëszenié. Òstało zrëchtowóné robòtné zéńdzenié dzejôrzów K-PZ z òbeńdów, gdze zgòdno z rezultatã Òglowégò Spisënkù kaszëbizna sã trzimô nômòcni ë gdze Ùstôw mòże wchôdac w żëcé.
Òb czas nëgò pòtkaniô bëłë diskùtowóné prakticzné drobnotë Ùstawù, ale przédny przëcësk béł kładłi na pòtrzebnotã dalszi robòtë westrzód dzejôrzów samòrządë ë, przede wszëtczim, westrzód samëch Kaszëbów, żebë pò latach wënëkiwaniô kaszëbiznë z pùblicznégò żëcégò zmienic pòzdrzatk na nają rodnô mòwã. Bò wej prôwdą je, że terô, pò dzesãcylatach diskreditowaniégò kaszëbiznë wiela najim domôkòm je cãżkò zrozmiec co sã dzysdnia dzeje. Je czëc głosë czësto zagùbionëch lëdzy, chtërny w szkòle bëlë biti za brëkòwónié kaszëbsczi gôdczi, a terô ta mòwa mô bëc w ùrzãdze.
Bëłë téż ë głosë ò òptimisticznym zwãkù. Tadeusz Bigùs ze Srôkòjc miôł rzekłé, że na zéńdzeniach Radë jich gminë kaszëbsczi wiedno béł pierszim jãzëkã kòmùnikacëji ë terô tak flot jak to bãdze mòżlëwé, chcą nają mòwã, zgòdno z Ùstawã, zalegalizowac.
Planë Zrzëszeniégò òbjimają téż pòtkanié przédnictwa gminów z przedstôwcama pòlsczégò Ministerstwa Bënowëch Sprawów a Administracëji ë Pòmòrsczégò Wòjewódzczégò Ùrzãdë, gdze bãdze leżnosc diskùtowaniô ò drobnotach rozpòrządzeniów sparłãczonëch z Ustawã ë jegò prakticznym brëkòwaniém.
Òb czas pòsobnégò zéńdzeniô, jaczé bëło w Starbieninie z leżnotë 15. roczëznë wprowadzeniégò gminnégò samòrządë w Pòlsce, K-PZ wrãcziwało przedstôwcóm kaszëbsczich samòrzãdów fertichné ju aplikacëje do Ministerstwa Bënowëch Sprawów a Administracëji ò wprowadzenié dwajãzekòwëch tôflów ë pòmòcniczégò jãzëka.
Wôżnym elemeńtã Ùstawù je téż mòżlëwòta dostaniégò dëtków na dzejnotã sczërowóną na rozwice kaszëbsczégò jãzëka. K-PZ mô wësłóné pismiona do wszëtczich gminów na Kaszëbach ë też jinsitucëji, chterné sã zajimają kaszëbską kùlturą, jaczé projektë bë chcëlë zjiscëc przë wspiarcym finansowëch strzodków z Ministerstwa w 2006 rokù, bò takô je to czasowô perspektiwa. Na spòdlim nëch jinformacëjów Ministerstwò chce wiedzec, jaczi mùszi planowac bùdżet na tã dzejnotã
Jak mô nama rzekłé Łukôsz Grzãdzëcczi z K-P Z je w ti òrganizacëji swiąda, że latos sã jesz nie ùdô prakticzno zwënegòwać Ùstawù, ale mô nôdzejã, że na zaczątkù przińdnégò 2006 r. 10 -12 gminów mdze ju miało złożoné aplikacëje ò dwajãzëkòwé tôfle. A pòzni, mòże nie tak zarô, ale pòmalinkù przëmiôr nëch gminôw dô to, że w perspektiwie 10-20 lat wszëtczi kaszëbsczé gminë mdą miec taczé tôfle.

zôczątk