nr 3 (7) / 2001

• Czedë rzekã nôród

• Jakô òdroda?

• Czë Zrzeszenié je naszą reprezentacëją?

• Śmierć Jana Piepki

• Jón Piepka - Staszków Jan 1926-2001

• Staszków Jan (Jan Piepka)
Dzywné zastrziczi

• Ze Słowôrza Zëchtë

• Gôdczi:

• Wiérztë

Jón Piepka - Staszków Jan 1926-2001

Ùrodzył sã 8. gromicznika 1926 rokù. Béł nôstôrszim dzeckã doma, òd môłégò zajimôł sã swòjima bracama ë sostrama, téż prowadzenim dodomù ë robòtą w pòlu. Òjc prôcowôł w ceglarni, nënka robia za grótkã, nick to dzywnégò bò mielë wszëtczégò 2 hektarë. Jakò môłi knôp miôł wiedno czas na czëtanié - ë to ju mù òstało do kùńca. Jegò na legòtka przëczëniła sã do tegò że gmina gò wësëła do gëmnazëjum. Ë tedë przëszła wòjna.

Prôcowôł w pile, pùzni béł we wòjskòwëch baònach robòtniczëch. Ne przeżëca dałë mù deja do napisaniô pòwiesce Dzierzby w głogach, chternô òpòwiôdô ò lose taczëch jak òn młodëch lëdzy, chterni trafielë do miemiecczégò wòjska. Jegò szlach szedł przez Miemcë, Òlandią, Belgëją, Francëją, Jitaliją. Òb wòjna pisôł, rzecz jasnô, le robił to na chùtkòscë, ë pùzni dopiérkù to mógł ùpòrządkòwac. Stało sã to pò wòjnie.

Ùcził sã tedë w Liceum Szkólnëch we Wejrowie, a pò skùńczenim prôcowôł „ù se” we Starzënie. Òb dwa lata stwòrził hénë stuòsobòwi chùr ë karno téatralné. Wnetka òstôł direchtorã szkòłë we Gnieżdżewie.

Jegò lëtracczi debiut nastąpił w nëch lôtach, czede spòtkôł sã z lëtratama z gdunsczégò Kòła Młodëch.

Zadebiutowôł jakò pòéta w 1952 rokù w gazéce Dziennik Bałtycki, w jëgò dodôwkù Rejsy.

Pisôł wiérztë, pòwiôstczi, në i jak wielu jinszëch pisarzów kaszëbsczëch, rzecz jasnô, felietonë. Drëkòwôł ji w cządnikach Rybak Morski, Dziennik Bałtycki ë Kaszëbë. Pisôł ji prostim jãzëkã, a przë nëch naczął sã pòdpisëwac swòjim nôbarżi znónim pseudonimã: Staszków Jan (pùzni ùżiwôł téż pseudonimów Maciej Wanoga, Wroszów Staszk), ë pòd tim pseudonimã wëdôł jé we ksążce Naszé stronë razã ze Piãtowim Tóną (Léònã Ropplã). Béł to 1955 rok. Pùzni béł drëkòwóni jegò zbiér pòlsczéch tekstów òpisëwającëch żëcé wsë nordowi przed pierszą wòjną zatitułowóni Purtkowe stegny (1956). Kòntinuacëją swiata z Pùrtkòwëch Stegnów òpisowùjącą czasë midzëwòjnowé i cząd drëdzi wòjnë, je jinszi dokôz: Hanesk, chtëren ùkôzôł so w 1957 rokù. Jesz pôrã dokazów doticzëło wòjnë, bëłë to Szumiące wrzosy, Dzierzby w głogach ë Cisza (1970) wszëtcze napisóné pò pòlskù (1967).

Napisôł kòmediją Choróbsko (1968) pisôł téż wiérztczi dlô dzeców np. Moja kotka - mój kot. Jakò pòéta dlô „stôrëch” wëdôł mni niż pòwiesców: bëłë to Stojedna chwilka (1961), Kamiszczi (1983) ë Krzyk ptaków (2001).

Òkóm lëtraturë zajimôł sã téż gazétnictwã ë napisôł tekstë do piérszégò filmù fabùlarnégò pò kaszëbskù, to je do Kaszëbë (1971), wëreżireowónégò przez R. Bera. Tam téż zagrôł przédną rolą, szëpra Gòjczi.

Za swòje ùtwórstwò dostôł w 1957r Nôdgrodã Gardu Gdunska, w 1965 Nôdgrodã Stolema, przëznôwóną przez Karno Sztudérów „Pòmòranijô”.
Òstané lôta żëcô sztërkòwôł we Nowi Karczmie kòl Kòscerzënë ë w sami Kòscerzënie, tam téż ùmôrł. Remùsowô Akademijô na czas gò zarôczëła ùszłégò rokù na zéńdzenié na chtërnim zrobia projekcëją filmù Kaszëbë. To bëło chëba òstatné zéńdzenié Staszkòwégò Jana z Młodëmi.

Paweł Szczypta

zaczątk


Mòżesz nas wspòmòc w wëdôwanim abò kòlpòrtażu?