Ò czerwònobestrim celëcu

Żił rôz król z królewą. Mielë òni dzéwczątkò, chtërno baro kòchelë. Na jech szczescé ni mògła wzerac czarownica. Jednégò dnia, czej no dzéwczątkò zabôwiało sã samò w ògrodze, przëleca na czarownica i gò wëkradła i zaniosła dalek, dalek na jedne pùstczi, dze nie bëło niżódnëch lëdzy i òstawia gò samò na zéloné lące. Z piersza dzéwczątkò mòckò płakało, ale z czasã sã przënałożëło, ùbùdowało so bùdinôszk ze sana i tam mieszkało. Czié òno na té łące tak chòdzëło i szukało sobie cos do zjedzeniô, té òno pòtkało czarwònobestré celã. Òno mù sã barzëczkò ùceszëło i sã zaczãło z nim zabawiac. No celã sã do niegò téż łasëło i sã tak przëwiązało jak człowiek do człowieka, skôkało przed nim, spało w sanie razã kòle ne dzéwczątka. Témù dzéwczątkù zdôwało sã czasã, że to celã mô taczi rozëm jak człowiek. I tak òni żëlë pôrã lat jaż to dzéwczątkò wërosło na spòsobną pannã.

W nëch stronach bëło wieczné lato. Wieczno kwitłë kwiatë, wieczno rósł swiéżi brzôd. Rôz no dzéwczã szło samò na òrzechë i zabłądzëło. I naszła gò noc, jasnô miesądzewô noc. Té òno sã pòłożëło pòd górą i ùsnãło. Narôzka zbùdził gò w nocë wiôldżi szôł i w tim ùsadła na tã górã czarownica na miotle. Za sztërk przëleca znôw jedna, za sztërk jesz jedna, jaż jech bëło trzëdwadzesce. Té òne wszësczé zaczãłë sã przechadzac pò górze i wëzerac za diôblą cotką, królewą czarowniców. W nim zerwôł sã znôw wiater, sto razi wiãkszi jak czié ne jiné czarownice przëjachałë. Té to przëleca na królewô z berłã w rãce i kòriną na głowie. Czej òna sadła na trónie i spita sã: „Jesta wa wszëtczé”? „Jo” òdpòwiedzałë czarownice. A té miotłë, na jaczich òne przëjachałë, zamieniłë sã w diôbłów. Ti sedzelë na bòkù, pôlëlë cigarë i żdalë spòkojno, jaż czarownice swój sejm skùńczëłë. Jedna pò drëdżié, òd nôstarszé do nômłodszé stôwa przed trónã, kłonia sã niskò diôblé cotce i chwôla sã z tégò, co òna zrobiła. Kòżdô mia co jinégò. Jedna òczarza króla, co schnął na łóżkù, a ùmrzec ni mógł. Drëgô zamienia królewsczé dzecë w czôrné gapë, trzecô młodémù królowi pòmiesza rozëm, że òn rzãdzëc ni mógł i jegò królestwò ùpadło i tak dalé i tak dalé... A jedna rzekła: „Zamienia jem naszémù królowi sëna w czerwònobestré celã i przëwiozła gòm tu na łączi, dze sã pase, i nie wié, że czej bë òn zjôdł òd nëch biôłëch kwiatów, co to roscą w tim malinczim jezórkù pòd lasã, to bë z niegò celëczô skóra òpadła i béł bë nazôdkã człowiekã. Ale òn te nie wié i òn tim celëcã na wiedno òstónie. A jinô rzekła: jô jem téż przëwiozła tu na łączi jednã córeczkã królewską, chtërnã całi krôj kòchôł. Òna tu na tëch łąkach żëje i nie wié, że czej bë òna zjadła òd nëch òrzechów z drzewa, co tu na łësé górze rosce, to òna bë dosta mòc, żebë sã mògła òbrócëc w łabądza, czej bë òna sã tą nają smarą nasmarowa i rzekła to, co më. Té bë òna mògła zalecëc dodóm, ale òna te nie wié i na wieczi tu òstónie. Té ta pierszô rzekła: Czié bë témù królowi ùgòtowôł arbatë z mòdrëch kwiatów tu z tëch łąk, té bë òn béł zarô zdrów, ale taczégò doktora nima, co bë mù to pòwiedzôł. Té dlô nie retinkù ni ma. A té czôrné gapë – rzekła jinszô – zamieniłë bë sã nazôd w lëdzi, jakbë òne sã w niedzelã ò pòrénôszk, czej słuńce wschôdô wëkąpałë w rosé. Ale tégò jim nicht nie pòwié i òne gapóma òstaną dalé. A to dzéwczątkò cëchò leżało i słëchało, żebë wszëstkò dobrze czëło i nick nie zabôczëło. Czej kòżdô czarownica swòje pòwiedza, té sã pòdniosła diôblô cotka z trónu, ùderza berłã trzë razë ò zemiã, z chtërné zaczãłë wëchôdac stołë nakrëté miãsã, winã i słodczëzną. Té królewô zaprosëła diôbłów do stołu. Kòżdi szedł do swòjé czarownicë. Jedlë i pilë, smielë sã i radzëlë, co bãdą robilë dalé, a czej sã najedlë, napilë, té królewô znôw ùderza nim berłã w stół i wszëstkò narôz zdżinãło. Té òna sã pòdniosła, ùderza berłã w starégò dãba i sã zacza rozlegac mùzika. I wszësce zaczãlë tańcowac i skôkac jaż do wschòdu słuńca. Czej ju słunôszkò wschòdzëc chcało, té królewô rozkôza zakùńczëc i rzekła: - Na drëgą pełniã miesądza zéńdzemë sã na Łësé Górze kòle Gòstomia. Té sã wszëscë diôbłe òbrócëlë znôw w miotłë. Diôblô cotka pierszô wzã pùdełkò spòd pôchë, nasmarowa sã smarą, sadła na miotłã i rzekła: Terô miã nies, mój diôble, wëżé drzewa, a niżé nieba, bez przeszkòdë do mòjigò pałacu. A té szmërgnã pùdełkò i òdjacha z wiatrã. Pò nié jiné zrobiłë to samò.

Czej sã ju ùcëszëło, a słunkò ju wzeszło, té sã no dzéwczątkò pòdniosło ze swégò môla i wëszło na łësą górã. Pòòbrało wszësczé pùdełka schòwało w swòj fartuszk i té zerwało òrzechów z négò drzewa, co na czarownica rzekła, i ùdało sã do swégò bùdinôszka. Czej òno przëszło, té no celã tak skôkało i tak sã ceszëło i tak beczało z redoscë, że to nie je nikòmù do òpòwiedzeniô. Terô to dzéwczã ju rozmiało, co to za celã bëło, nick nie rzekło, le szło do négò jezórka i nazebrało pãk nëch biôłëch kwiatów i dało némù celëcu zjesc. Bëlno to celã ne kwiatë zjadło, tak òno głosno zabeczało. Té z niégò spadła celëczô skóra. Przed dzéwczëcã stanął piãkni młodi parobk, a to béł królewicz. To dzéwczã sã w nim zarô zakòchało, bò nen królewicz ju béł dôwno w nié zakòchóni, bò chòc òn béł celëcã i tégò ni mógł pòwiedzec, to òn lëdzczi rozëm miôł. Té òni sedlë na trôwã i òna wszëstkò pòwiedza, co w nocë òd tëch czarowniców czëła. A té pòwiôda mù ò swich królewsczich starszëch, a òn ò swòjich i swòjim królestwie, chtërno czekô na niégò... A chòc jim terô bëło dobrze we dwòjeczkò na tëch pùstkach, to òni równak pòstanowilë jak nôrëchlé zadostac sã dodóm, ale przërzeklë sobie téż retowac nëch wszëstczich òczarzonëch. Ùzebrelë dlô nich różnëch kwiatów i zelégò i pòżegnelë sã z kòżdim placã, dze sã tak długò zabôwialë. Na òstatkù wzãlë òrzechë, roztłëklë je, zjedlë zôrna i òdrazu zamienilë sã w piãkné biôłë łabądze. Négã òrzechów wzãlë w miészeczczi i powieselë sobie na szëjã, żebë mòglë zjesc i nazôdk sã òbrócëc w lëdzi. Nasmarowelë sã ną smarą, co te czarownice pòcëskałë i rzeklë: Terô nas, diôbłë, niesta wëżé drzewa, niżé nieba, bez przeszkòdë tam, dze ma bãdzema chcała. Té òni nôprzódk lecelë, lecelë i lecelë do négò króla, co to na łóżkù schnął i ùmrzec ni mógł. Tam sã zamienilë nazôdkã w lëdzi i szlë do zómkù i rzeklë, że mògą ùretowac króla. Ale służba jech nie chca wpùscëc, le rzekła: Bëlë jinszi ùczałi, co mù nie pòmòglë, a wa dwòje młodëch mia bë mù co pòmòc? Ale, czej òni sã ju tak długò ùpierelë, té jech jednak służba królewskô wpùscëła. Dzéwczã ùgòtowało arbatë z mòdrëch kwiatów i dało królowi wëpic. Król zrobił sã zarô grëbi tak jak przedtim, wstał z łóżka i za zôpłatã chcôł jima dac swòje królestwò, ale òni te nie przejãlë, le rzeklë, że mùszą jic dalé retowac jinëch chòrëch ùczarzonëch. Té òni zamienilë sã w łabądze i lecelë òd jednégò zaczarzonégò do drëdżiégò i wszësczich ùzdrôwielë, a té lecelë do starszëch te dzéwczãta i sã jima pòkôzelë. Ni starszi sã mòckò ùceszëlë i chcelë jich zarôzkã òżenic, ale ti młodi sã na to nie zgòdzëlë. Królewicz lecôł téż do swòjégò dodóm. Jegò starszi sã téż baro ùceszëlë. Òn jim pòwiedzôł, chto gò wëbawił. Té król i królewô jachelë z nim zarô do né królewsczi córczi. Stôri królowie złãczëlë òba królesztwa do pòspòłu i tëch młodëch òżenilë i wëprawilë weselé i zaprosëlë wszësczich panów i królów z òkòlégò. Bëło to taczé weselé, jaczégò nicht nie pamiãtôł. Jô tam prawie w tëch stronach béł i z cekawòscë szedł jem tak bez kùchniã zazdrzec, a czej miã kùchôrz tam ùzdrzôł, té òn wzął patelniã i miã w łeb wërznął, że jô sã jaż tu nalôz i wama tã pòwiôstkã pòwiedôm

Przërëchtowôł Grzegorz Schramke

zaczątk