W pòniedzôłk 21. maja we wejrowsczi mùzëji ò 6. pò półnim
zeszło sã dosc tëli lëdzy, żebë ùczëc, ùzdrzéc a òsoblewie
ùtczëc jednégò z bëlnëch Kaszëbów, jaczégò dokazë są we wnet
kòżdim kaszëbsczim dodomie. Gôdka je tuwò o Benedikce Karczewsczim,
człowiekù, jaczi czej béł jednym z czerowników fabriczi w
kòlkòscérsczi Łubianie, dôł ùdbã kaszëbsczi porcelanie. I
to bë pò prôwdze ju sygło, żebë domôcë mielë gò na dłudżé
lata w swòji pamiãcë. Tësące tasków, talérzów snôdczich czë
głaboczich ùfarwionëch kaszëbsczima kwiôtkama je dzãka jemù
w najich dodomach.
Ale dochtor jinżinéra Karczewsczi to nie leno ùczałi chemik,
ale téż ùrobny hùmanista, pisze wiérztë, ale téż patentëje
swòje wënalôzczi. Jeden le Kaszëba wpisóny do swiatowi knédżi
„2000 niecodniowëch lëdzy 20. stalatégò”. Czej bëła ò tim
wpisënkù gôdka w radio RMF FM, wasta Karczewsczi òstôł nazwóny
„kaszëbsczim Leonardo da Vinci”. Pòstójc je to prôwdzëwie
pëszny. W Koscérzënie, dze mieszkô, w krómach pitô ò brot
chleba pò kaszëbskù. Jak sóm gôdô ‑ starszé białczi leno sã
ùsmiéchają, a młodszé nick nie rozmieją leno sã dzywno zdrzą.
Je to jeden z nëch, dlô jaczich kaszëbizna je mòwą lëdzy bùsznëch
ze se i swòji tatczëznë i ùżiwô ji na co dzéń w òkolim, dze
mieszkô i dze jesz nié tak dôwno wnet wszëtcë ji brëkòwelë
w codniowi gôdce.
Dosebną podéńdã mô òn do miona najégò województwa. Jak gôdôł
òb czas zéńdzeniô: jesmë na swòji zemi, jesmë tuwò „od wiedno”
i je to wierã zwëczajno, że i w ùrzãdowëch nazwaniach muszimë
bëc przëtomny. Nie żdaje na jinszich, żebë to zrobilë za Kaszëbów
i dze mòże tam przekònëje lëdzy do ti ùdbë. I możeta bëc gwësny,
że czejbë wasta Benedikt sélôł do waji jaczi lëst, na samim
dole adresë bëłobë napisóné „wòjewództwò kaszëbskò-pomorsczé”.
Ùdba je wôrt rozkòscérzeniô.
I na kùńc ‑ o wiérztach, jaczé prawie bëłë przédną òrãgą wejrowsczégò
zéńdzeniô. Latos B. Karczewsczi wëdôł piątã ju ksãżeczkã ze
swòją pòézëją. Pierszô bëłô drëkòwónô w 1999. rokù. Ne wiérztë
deklamòwôł i ò nich a òsobie B. Karczewsczégò òpowiôdôł w
snôżi kaszëbiznie gdińsczi teatrownik Zbigniéw Jankòwsczi,
zôs laudacëjô trzëmôł prof. Jerzi Tréder. Jeden z wiérztów
ostôł téż zadeklamowóny przez dzesãcoletnégò òtroka ùtwórcë,
Krësztofa, piãkno przeòblekłégò w tradicëjné kaszëbsczé ruchna.
Żebë krótkò rzec: ùroczëzna bëła to prôwdzëwie pësznô, tak
jak i dzejanié a òsoba Benedikta Karczewczégò. Do wszëtczich
żëczbów wërzekłëch òb czas pòtkaniô we wejrowsczi mùzëji dokłôdómë
i naji redakcëjny: dalszégò brzadowégò dzejaniô dlô kaszëbiznë,
a szczestlëwégò domôcégò żëcégò!
P. Bréza
zaczątk
|