9 (30) / 2003

Kaszëbizna / Zdrëszëna:

• Grobë bëlnëch Kaszëbów - Jak je nalézc?
• Gardë ë wsë w domôcym jãzëkù
• Prawa nôrodnëch miészëznów - dzél 12.
• Center wialdżégò gardu
• Samòrządzëna a Europejskô Ùnijô

Jesz rôz ò òglowim spisënkù

• Kaszëbi w nôrodnëch spisënkach
• Nôrodnosc ë jãzëk:
Czasã piselë, czasã nié...

Nié le Kaszëbë:

• Hùculskô
• Haná = Hanackô
• Kaszëbi w òczach Finów sto lat temù

Kùltura:

• Mùzyka swiata: Kòl sąsadów
• 750 lat òksywsczi parafiji
• Ze Słowôrza Zëchtë
Ze Słowôrza… Zëchtë

Ò tim, jak széper jednã dëszã òd pòkùtë wëbawił

Ù jednëch panów służił za szépra parobk, co baro pò wsë chòdzył. Prãdzé òn nigdë nie przëszedł dodóm, jaż tak ò dwanôsté w nocë, a kòżdi rôz, jak òn przëszedł, té òn widzôł, że tam kòle òwczarni wiedno cos wësoczégò stojało. Tak rôz òn béł taczi złi i to pòpchł i rzekł: „Cëż to tu tak wiedno stoji?”! Té to sã zwrócëło i zrôkowało jak kòpica wãbórków. Terô gò taczi strach òbeszedł, że òn chùtkò biegôł na górã w swòjã jizbã nad òwczarnią i sã zamkł i wskòcził pòd pierznã. Ale òn jesz nie béł przëkrëti, ju to do niegò przëszło i gò dëszëło. Té òn wrzeszczôł: „Dé mie pòkù! Dé mie pòkù, bò mie ùdëszisz”! „Nie dóm ce prãdzé pòkù, jaż mie przërzeczesz zrobic to, co jô bãdã chca”. „Jo, jo, jô ce przërzékóm wszëtkò, le mie dé pòkù”. Té to zarô z niegò zlazło i mù rzekło: „Zmówisz szescdzesąt różańców i nie bãdzesz jôdł szescdzesąt wieczerzów”! Òd ne czasu nen széper nigdë nie szedł na wieczerzã, le jak òn òwce przënëkôł, tak òn sã zamkł w swòjã jizbã i zaczął sã mòdlëc. Tim panóm, ù chtërnëch òn służił, bëło baro dzywno, że òn nigdë wiãcé na wieczerzã nie chôdôł. Tak òni bëlë czekawi, co òn tam sóm w jizbie robił. Té ten pón sã rôz wzął i chcôł na górã do tégò szépra wëlezc. Jak òn béł na pół drôbczi, té òna całô zaczã sã trząsc, że òn ni mógł ani òdtądk ani dotądk. Terô òn tam stądka prãdzé ni mógł zlezc, jaż kùr zaspiéwôł. Ale òn ju dalé do góre nie szedł ani te szépra sã ju pòtémù nic nie pitôł, le mù wiedno pòdwieczórk sóm przëniósł w pòle przed zôchódã słuńca. Jak no szescdzesąt dniów wëszło, tak òstatné nocë sta sã takô jasnosc w jizbie i ùkôzało mù sã całé biôłé dzéwczã i mù rzekło: „Terô jô ce pòwiém, co jô jem za jedna. Jô tu ù tëch panów wiele lat przed tobą służëła za dzéwkã. Dwanôsce lat jô ju stojã pòd ną òwczarnią na pòkùce, a taczégò człowieka nie bëło, co bë mie wëbawił, jaż të wejle szedł rôz ze wsë mòckò złi i ni mógł jes zdrzec, jak jô tam wiedno stoja i jes mie zwrócył. Té jô nôprzódk dosta do ce mòc”. Òdtądk ten széper béł taczi sóm sobie. Òn wiãcé nigdze we wies nie szedł ani tak wiele z ledzóma nie gôdôł ani sã nie òżenił.

Czemù pies nie cerpi kòta, a kòt mëszë.

Bëło to dôwno temù, jak pón pòsłôł swòjégò wiérnégò psa z wôżną wiescą spisaną na papiorze do drëdżégò pana. Pies wzął papiór w pësk i lecôł jak wiater. Pò drodze òn spòtkôł kòtkã. Ta zaczãna sã smùlic do psa, tak że pies òstawił popiór, i sã z kòtką bawił. Kòtka widzała, że papiór bëł wôżny i schòwała gò pòd balkã. Jak pies sobie przëpòmiôł, że miôł chùtkò papiór zaniesc, spitôł sã: Gdze je mój papiór. Kòtka pòwiedzała: Jô ò nim pòmëslała, jô gò dobrze schòwała, jô gò ce zarô przëniesã. Wskòczëła na balkã, ale òd papioru nie òstało ani sladu. Mëszë gò zeżarłë. Òd tegò czasu pón bije swòjégò psa, pies z gòrzem gòni kòta, a kòt mësz i tak wszësczi zrobili sã nieprzëjacelama, bò przedtim żëlë w wiôldżi zgòdze.

Ze Słowôrza… Zëchtë przërëchtowôł Jôbard

zaczątk