9 (30) / 2003

Kaszëbizna / Zdrëszëna:

• Grobë bëlnëch Kaszëbów - Jak je nalézc?
• Gardë ë wsë w domôcym jãzëkù
• Prawa nôrodnëch miészëznów - dzél 12.
• Center wialdżégò gardu
• Samòrządzëna a Europejskô Ùnijô

Jesz rôz ò òglowim spisënkù

• Kaszëbi w nôrodnëch spisënkach
• Nôrodnosc ë jãzëk:
Czasã piselë, czasã nié...

Nié le Kaszëbë:

• Hùculskô
• Haná = Hanackô
• Kaszëbi w òczach Finów sto lat temù

Kùltura:

• Mùzyka swiata: Kòl sąsadów
• 750 lat òksywsczi parafiji
• Ze Słowôrza Zëchtë
Samòrządzëna a Europejskô Ùnijô

Baro wôżną rzeczą w rozwiju òbéńdnym je belné dzejanié samòrządzënë dlô dobra swòjëch mieszkańców. Tak sã skłôdô, że to prawie samòrządzëna (òsoblewie gminnô) nôlepi znaje swòje òkòlé ë co jemu jé nót. Pisôł jem ju perznã ò tim przódë, przë leżnoscë łońsczi welacëjë do przédnictwa najëch gminów, krézów ë wòjewódzczi autonomije. Chòdzy równak ò to, że wespół z nowima zadaniama czãsto nie jidą do samòrządzënë nowé dëtczi. Finansowô sytuacëjô gminów je cãżkô, co je gwesno zrzeszoné z krizysã publicznëch finansów. Wëchôdô z tégò, że abë sygało dëtków na różné wiãkszé dzejania samòrządzënów, nót je zwëskòwac dëtczi z bùtnowëch (pòzabudżetowëch) zdrojów. Terô stôwô przed najima gminama ë krézama wiôlgô szansa. Za jaczis czas Pòlskô mdze nôleżnikã Europejsczi Ùnije ë bãdzemë mòglë starac sã ò dofinansowanié najëch pòdjimiznów z ùnijnëch dëtków. Równak Ùnijô na bële co dëtków dôwac nie mdze ë żebë dostac òd ni dofinansowanié muszi miec ju przërechtowóné belné ùdbë tégò, co chce sã za ne dëtczi zrobic a króm tegò samému wëgòspòdarzëc dzél pòtrzébnëch dëtków. Dobrim ôrtã rëchtowaniô sã do przëjãcô ùnijnëch dëtków mòże bëc na przëmiôr twòrzenié zdrëszënów, co parłączą gminë ë jinszé jednostczi òbéńdowé samòrządzënë. Razã wiedno wiãcy ë lżi jidze zrobic. Nót je równak do tégò belné wespółdzejanié wielu ledzy ë jinstitucëjów a ò to ju nie je tak letkò.
Westrzód wszetczich ùnijnëch funduszów nôbarżi interesëje nas Fundusz Òbéńdowégò Rozwiju. Célã jegò je wërównywanié szansów midze różnyma òbéńdama. Dôwô òn tima biédnyma rejónama mòżnotã nadgònieniô tëch bògatszich. Mô na niegò jic 4,4 miliarda euro, w tim kòl trzech miliardów pòchòdzëc bądze z Europejsczi Ùnijë, reszta zôs, jak jô ju przóde wspòminôł, wëgòspodarzëc mają samé ti, co chcą dofinansowac swòje pòdjimiznë z ùnijny kasë. Z detków tëch Pòmòrsczé Wòjewództwò dostac mô w latach 2004-2006 154,3 miliona euro. Gwesno kaszëbsczé a pòmòrzczé jinstitucëje òb nen czas “nie spałë” ë przerëchtowałë dosc teli ùdbów. Przenôlegają do nëch midzë jinszima: òdbudowanié kòscoła sw. Jana we Gduńskù, przebùdënk kòmunikacëje we Wejrowie, mòdernizacëjô drodżi z Rédë przez Wiôlgą Wies na Hél, szkòła lëdowi rãczni robòtë w Swòrnëgacach. Króm tégò wëmienic mòżna jesz òdnôwienié rôtësza w Słëpskù, mòdernizacëją drodżi z Chòniców do Charzikòwów ë bùdowã kanalizacëjë w pucczim krézu. Miejmë terô nôdzejã, że głos jich czëc bãdą warszawsczé ë brukselsczé ùrzãdownicë.

Fòrmellów Słôwk

zaczątk 


Na Jinternece nigdë ni môsz
wszëtczégò…

żebë miec wiedno całą Òdrodã, wiedno na czas – òbacz tuwò
Mòżesz nas wspòmòc w wëdôwanim abò kòlpòrtażu?

Napiszë do naju!