5 (17) / 2002

Kaszëbizna / Zdrëszëna:

• Zjôzd Kaszëbów 6. lëpińc - Kartuzë (òdjimczi)
• A co z Baną?
• Kaszëbë ònline
• Prawa nôrodnëch miészëznów
• Ùczniowsczi Sejmik Kaszëbsczi
• Swiãto Rédë ë rédzczi kaszëbiznë

Felietona:

• Malowanié jizbë

Nié le Kaszëbë:

• Pòdhalé z Kaszëbama razã ò samòrządną òbéńdową Pòlską

Gôdómë ò Europie… :

• Mòże nie mdze tak lëchò
• Kaszëbë kò są w Europie

Kùltura:

• Finôł Kònkùrsu Rodnô Mòwa – Chmielno
• Pùcczi weekend
• Scynanié kani! –galeriô òdjimków

Lëteratura:

• Młodô spòsobnô
ò Karolënie Serkòwsczi

• Wëdôwk wiérztów Piépra

Mòże nie mdze tak lëchò?

Czë Europejskô Ùnijô je dlô Kaszëbów szansą czë zagrożbą? W 2004 rokù Pòlskô gwësno wléze do EÙ, a z nią Kaszëbë mët. Mòżno szchalowac, jiscëc sã, równak lepi je sã zastanowic ja sã nalézc w nowim môlu. Nie jidze mie héwò ò gòspòdarkã, bò nié tim zajimô sã naju cządnik, le òzagrożbë pòczëcô juwernotë. I tuwò pòjawiô sã pitanié, czë paradoksalno – europejsczé strukturë nie ułatwią nama rozwiju i dozeraniô naju domôcy kùlturë. Przekôzywanié wôrtnotów, zwëków, jãzëka je to domena wsë. W Pòlsce wies so ùnifikùje, zaléw telewizëjny seczczi ùdało niszczi co jesz le tam bëlnégò òstało. I ni ma co sã manic, Pòlskô czë benë czë bùten EÙ, gbùrsczé strukturë zmienic mùszi, taczé są prawie realia.

Wzór europejsczëch krajów, jaczé nimò tegò, że òdsetk robiącëch przë gbùrstwie je wiele miészi, a stôré ôrtë ùprôwë są dôwno zabëté – pòkôzywô, że sprôwë nôrodowé, môlowé sã hénë dozéróné z nôwikszim bôczënkã. I to nié le przez strzodowiskò wsowé le prawie wialgògardowé.

Zdrëszënë, jaczé jaż do niedôwna nawetka nie zdôwałë so sprawë ò swòji apratnoscë, swòjim òsoblëwim jãzëkù, terô gò ùżiwają w gazétach, telewizëji czë môlowëch parlamentach. Twòrzoné je prawò dostosowóné do môlowëch realiów. Ni ma czëc głosów ò rozbijanim jednotë kraju. Je to mòżlëwé, bò tam òstało zrozmióné że òdebranié nôrodóm gwôsnégò bëcégò ë juwernotë niszczi gò ë demòralizëje.

Fòlklor òstôł sã tam farwnym dodôwkã do tradicëji, a nié ji pierszim filarã. Pierszim staôł sã jintelektualny ë dëchòwi rozwij – lëdzóm òsta dónô mòżlëwòta rządzeniô w gwôsny Tatczëznie. Terô mùszi le mieć nôdzejã, że kòl nas téż pò sparłączenim z EÙ stwòrzimë warënczi, żebë młodi lëdze pòwracalë pò szkòłach do placu dze ro rodzelë i drzenielë, i robilë dlô ji dobra tak w òbjimie materialny jak téż dëchòwi.

Europa òbéńdów to Europa szansów le dlô tich co rozmieją, że je czas zmienic òbrôz – wëzdrzatk Kaszëbë-gbùra, na Kaszëbã-jintelektualistã czë pòdjimcã (a gbùr jintelektualista – téż bë bëło fejn!)

Sigal

zaczątk 


Mòżesz nas wspòmòc w wëdôwanim abò kòlpòrtażu?