7 (28) / 2003
lëpinc / zélnik

Kaszëbizna / Zdrëszëna:

• Piąti zjôzd Kaszëbów we Słëpskù
• Kaszëbskô abò môłpa pòd pôlmą
• Kaszëbskô abò nié?
• "Jo" ale nié wszãdze
• Prawa nôrodnëch miészëznów dzél 10.
• Pierszé: nie szkòdzëc!
• Rzekłe w Kanadze

Nié le Kaszëbë:

• Vojvodina = Wòjwòdina

Môl na Kaszëbach

• Swiecëno czedës ë dzysô

Kùltura:

• Mùyzka swiata - Kòl Jindianów
• Ze Słowôrza Zëchtë
• Kaszëbsczé zwëczi ë wierzenia

Turistikaka:

• Zbrzëcą ë Brdą
• Kaszëbsczé Spłënieni Czôłenkama "Szlachama Remùsa" 2003 - òdjimczi

Lëteratura:

• STOLËMË
IMIĘ??? Mamelsczi

• Rajsczé Pòwiôstczi
• Zbigniéw Jankòwsczi - wiérztë

Kabaretë:

• Do zdrzódłów - Jarosław Kroplewski

Ksądz biskùp Kònstantin Dominik

Òd 1961 rokù dérëje sprawa beatëfikacëji Słëdżi Bòżégò ksãdza Kònstantina Dominika. W òstatnym czasu sprawa ògłoszeniô negò sëna kaszëbsczi zemi błogòsławionym zdôwô sã bëc krótkò szczeslëwégò kùńca. Gôdô sã, że czej przińdze do wënieseniô Gò na wôłtôrze, òstónie Òn patronã Kaszëbów. Dlô naji spòlëznë, wcyg tak mòckò dërchający przë katolëcczi wierze bëłobë to wiôldżé wëprzédnienié.

Mùszimë so pòwiedzec, że pòstacëjô tegò bëlnégò Kaszëbë je baro mało znónô w Jegò Tatczëznie. Dlôte je wôrt chòc w pòrã zdaniach przedstawic żëcopis ksãdza Dominika.
Ùrodzył sã 7.11.1870 rokù w Gniéżdżewie, krótkò Pùcczi Hôwindżi, 50 km òd Gduńska. Chòwôł sã w baro pòbòżny rodzënie, a na dodôwk Jegò wies nôleża do parafije w Swôrzewie, dze je znóné na całëch Kaszëbach sanktuarium Marijné. Nick tedë dzywnégò, że młodi Kònstantin rósł na mòckò wierzącégò, pòbòżnégò człowieka.
Ju za knôpiczëch lôt mëslôł ò tim, żebë òstac ksãdzã, le miôł swiądã, że jegò starszi są za biédny, żebë zagwësnic do tegò brëkùjącé Jemù wësztôłcenié. Równak z pòmòcą w ti pòtrzebie przëszedł ùja Dominika, ksądz Jakùb Derc, jaczi zgòdzył sã òpłacëc przińdną pòùczënã knôpa.
Dzãka ti pòmòcë w 1883 rokù młodi Kònstantin mógł wstãpic do Collegium Marianum, szkòłë w Pelplinie, jakô zagwësniwała baro wësoczé, jak na ne czasë równiszcze ùczbë. Pò ji skùńczenim ùcził sã dali w Chełmnie, dze w 1893 rokù zdôł egzaminë dozdrzelałotë. Dopiérzë terô mógł zacząc sztudérowanié w Dëchòwny Seminarëji w Pelplinie. Tùwò pò pôrã latach cãżczi nôùczi dożdôł sã wiôldżégò dnia swiãceniów ksãżëch, jaczé przëjimnął 25.03.1897 rokù.
Jakno ksądz robił nôprzód we Gduńskù-Òruni, a pózni w Chełmnie. W 1911 rokù òstôł òjcã dëchòwnym pelplińsczi seminarëji i ji wicerektorã, a w kùńcu rektorã. Òd 1928 rokù béł biskùpã sufraganã diecezëji chełmińsczi.
Ùmarł w ùdbie swiãtoscë 07.03.1942 we Gduńskù, dze mielë Gò wëwiozłé Miemcë. Pò sétmë latach cało biskùpa bëło przeniosłé do Pelplina, dze grób tegò Słëdżi Bòżégò je do dzysdnia, òbjimniãti wiôlgą tczą.
Mùszimë sã zapëtac, co òsoblëwégò zrobił nen syn kaszëbsczi zemi, że dzysô je tak krótkò wënieseniô na wôłtôrze. Na taczé pëtanié je gwës wiele òdpòwiesców, ale chòba nôlepszą dôł ksądz J.S.Pasierb, jaczi pisôł, że nadzwëkòwô bëła w Nim pò prostu Jegò zwëczajnosc.
Kònstantin Dominik béł człowiekã, jaczi pierszim i wikszim dzélã żił dlô jinszëch. Wszëtczim, chtërny tegò brëkòwelë, pòswiãcywôł i rozdôwôł to, co miôł: swój spòsób, dobré radë, miłotã i czas. Sóm wëmôgôł òd se baro wiele, ale rozmiôł przë tim miec wërozmienié dlô grzéchów jinszich. Nigdë nie gôdôł lëchò ò lëdzach, nawetka czej bëło do tegò jaczés spòdlé. Gôdôł, że w taczim wëpôdkù lepi je przëkrëc człowieka płôszczã môłczeniô i gòrąco sã za niegò mòdlëc.
Miôł téż w sobie wiôlgą pòkòrã. Nigdë nie gònił za ùwôżanim i pòczestnotą, a z wszëtczima lëdzama òbchòdôł sã tak samò, niezdrzącë na jich pòchòdzenié ani bòkadnosc.
Nie félowało mù téż chrzescëjańsczi dzyrzkòscë. Czej szło ò wiarã, nie szukôł tóny pòpùlarnotë, ale stojôł mòckò za prôwdzëwą nôùką Kòscoła. Òsoblëwie wiele dzyrzkòscë mùszôł pòkazac òbczôs wòjnë, czej Miemcë nie dôwelë Mù pòkù.
Mùszimë jesz dodac, że bp Dominik nigdë nie zabôcził ò swòjim kaszëbsczim pòchòdzenim. Kòchôł swòje domôcé stronë, do jaczich wrôcôł przë kòżdi leżnoscë, żebë òddichnąc swiéżim mòrsczim lëftã i żebë òbezdrzec dobrotã Bòga, chtëren dôł Kaszëbóm taką snôżą nôtërã. Biografa bpa Dominika, ksądz H. Òrmińsczi, pòdczôrchiwô, że biskùp baro czãsto zaznacziwôł swòjã miłotã do tatczëznë i przë kòżdi leżnoscë gôdôł pò kaszëbskù.
Mëszlã, że Kaszëbi mùszą zrobic wszëtkò, co je mòżlëwé, żebë przërëchlëc beatifikacëją swòjégò domôka. Dlôte chcemë sã gòrąco mòdlëc ò jak nôchùtszé wëniesenié Słëdżi Bòżégò Kònstantina Dominika na wôłtôrze.

D. Majkòwsczi

zaczątk 


Dariusz Majkòwsczi
je klerikã na Dëchòwny Seminarëji w Pelplinie. Béł przédnikã (Królã) Karna Sztudérów Kaszëbów “Jutrzniô” w ny Szkòle.